«Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις αυτού» που μας δίνει όλα τα επίγεια και επουράνια αγαθά και αναδεικνύει τους Αγίους Τους θαυμαστούς και θαυματουργούς, ως πρότυπα ζωής και οδηγούς προς την αιωνιότητα. Παράδειγμα χαρακτηριστικό και αποκαλυπτικό είναι ο Βίος των θαυματουργών Αγίων Μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας που θα διηγηθούμε στη συνέχεια και υπήρξαν ένα ιδανικό ζευγάρι παντρεμένων, οι οποίοι έζησαν μέσα στον κόσμο, αλλά εν Χριστώ Ιησού, δηλαδή σαν Άγιοι.
Οι Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα, γεννήθηκαν στη κωμόπολη Παναπέα στην Θηβαΐδα της Αιγύπτου. Ο Τιμόθεος ήταν αναγνώστης και κήρυκας του Ευαγγελίου στην Εκκλησία των Παναπέων και εκτελούσε τα ιερατικά του καθήκοντα με θερμότατο ζήλο και θαυμαστά αποτελέσματα. Το γεγονός αυτό προξενούσε ζηλοφθονία στους ειδωλολάτρες, οι οποίοι τελικώς τον κατήγγειλαν στον αδίστακτο ειδωλολάτρη έπαρχο Αρριανό, είκοσι μόλις μέρες μετά τον γάμο του με την Αγία Μαύρα. Ο Αρριανός κάλεσε τον Τιμόθεο να παραδώσει τα ιερά βιβλία του στην πυρά. Ο Τιμόθεος αρνήθηκε με παρρησία να καταστρέψει τα βιβλία του, λέγοντας στον έπαρχο ότι τα θεωρεί ως ιερά πνευματικά του όπλα και εφόδια. Οργισμένος ο Αρριανός υπέβαλε τον άγιο σε διάφορα βασανιστήρια, τα οποία ο Τιμόθεος υπέμεινε με παροιμιώδη υπομονή.
Πρώτα πρώτα έβαλαν μέσα στα αυτιά του Μάρτυρα πυρακτωμένα σίδερα, με αποτέλεσμα να λιώσουν οι κόρες των ματιών του και να πέσουν στο έδαφος. Στη συνέχεια έδεσαν τους αστραγάλους πάνω σε τροχό βασανιστηρίων και σφράγισαν το στόμα του με φίμωτρο. Έπειτα έδεσαν μια βαριά πέτρα στόν τράχηλό του και τον κρέμασαν σε ένα δέντρο.
Για να κάμψει το σθένος του ο έπαρχος στράφηκε προς τη σύζυγό του Μαύρα, την οποία στην αρχή κολάκευε για να θυσιάσει στο είδωλα και μην ακολουθήσει τη θανατηφόρα πορεία του συζύγου της. Με παραίνεση όμως του Τιμόθεου, η Μαύρα ομολόγησε κι εκείνη την πίστη της στον Θεό. Τότε ο Αρριανός διέταξε τον άγριο βασανισμό της Αγίας, η οποία καθ' όλη τη διάρκεια των μαρτυρίων έψαλε.
Πρώτα πρώτα, λοιπόν, της ξερρίζωσαν τις τρίχες του κεφαλιού της και στη συνέχεια της έκοψαν τα δάχτυλα. Έπειτα την βύθισαν ολόκληρη μέσα σε ένα καζάνι γεμάτο νερό που κόχλαζε. Επειδή όμως η Αγία, αν καί ήταν μέσα στο βραστό νερό, δεν έπαθε το παραμικρό έγκαυμα, ο Αρριανός σχημάτισε τη γνώμη ότι το νερό δεν ήταν θερμό, αλλά ψυχρό. Έτσι, για να το διαπιστώσει, πρόσταξε να του ραντίσουν το χέρι. Τότε η Αγία πήρε με τη χούφτα της νερό και το έριξε πάνω στο χέρι του. Το νερό αυτό ήταν τόσο καυτό, ώστε να διαλυθεί το δέρμα του ηγεμόνα.
Παρ' όλα αυτά, ο Αρριανός δεν σταμάτησε και διέταξε να σταυρώσουν και τους δυο Αγίους.
Ακόμη και στο σταυρό του μαρτυρίου, ο βδελυρός έπαρχος, πλησίασε την αγία σε μία απέλπιδα προσπάθεια έστω και την τελευταία στιγμή να την αποσπάσει από το μαρτύριο και την πίστη της. Φωτισμένη όμως από τη θεία χάρη η αγία τον απέπεμψε.
Ενώ η αγία Μαύρα ήταν κρεμασμένη στο σταυρό, την πλησίασε - σαν σε έκσταση - ο διάβολος, προσφέροντάς της ένα ποτήρι γεμάτο με μέλι και γάλα. Της συνιστούσε μάλιστα να το πιεί για να μην φλογίζεται από τη δίψα. Η Άγία όμως, φωτισμένη από τον Θεό, κατάλαβε την πανουργία του διαβόλου και με την προσευχή της τον έδιωξε. Ο παγκάκιστος χρησιμοποίησε όμως και άλλο τέχνασμα. Φάνηκε στην Αγία ότι την μετέφερε σε ένα ποτάμι απ' όπου έτρεχε μέλι και γάλα και της πρότεινε να πιεί. Εκείνη όμως, μετά από θείο φωτισμό, είπε: «Δεν πρόκειται να πιώ απ' αυτά. Θα πιώ από το ουράνιο ποτήρι που μου πρόσφερε ο Χριστός». Έτσι, ο διάβολος έφυγε απ' αυτήν νικημένος και καταντροπιασμένος.
Τότε παρουσιάστηκε στην Αγία άγγελος Θεού, ο οποίος την πήρε από το χέρι, την οδήγησε στον ουρανό και, αφού της έδειξε έναν θρόνο με μια στολή λευκή πάνω σ' αυτόν και ένα στεφάνι, της είπε: «Αυτά ετοιμάστηκαν για σένα». Στη συνέχεια, αφού την οδήγησε ακόμη ψηλότερα της έδειξε άλλον θρόνο και στολή και στεφάνι, της είπε πάλι: «Αυτά προορίζονται για τον άντρα σου. Η διαφορά του τόπου δηλώνει το γεγονός ότι ο άντρας σου υπήρξε η αιτία της σωτηρίας σου».
Μετά από εννιά μέρες παρέδωσαν και οι δύο την ψυχή τους στον Κύριο και έτσι το Άγιο ζεύγος συγκαταλέχθηκε στην ιερώνυμη φάλαγγα των μαρτύρων της Εκκλησίας μας.
Η Αγία Μεγαλομάρτυς Μαύρα από το 1331 μ.Χ. θεωρείται και τιμάται ως πολιούχος της πόλης της Λευκάδας, η οποία παλιότερα ονομαζόταν «Αγία Μαύρα». Μέσα στο Φράγκικο Κάστρο, στα Βόρεια του νησιού, υπήρχε μεγαλοπρεπής ναός της Αγίας, που καταστράφηκε το 1810 μ.Χ., καθώς οι Άγγλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν το Φρούριο. Σήμερα, ένα μικρό εκκλησάκι προς τιμήν της Αγίας Μαύρας και του συζύγου της, Αγίου Τιμοθέου, υπάρχει στην θέση παλιού προμαχώνα του Φρουρίου, ο οποίος διαμορφώθηκε το 1886 μ.Χ. σε ναό. Ο ναός αποτελεί εξωκκλήσιο της ενορίας Ευαγγελιστρίας (Μητροπόλεως) της πόλης της Λευκάδας και κάθε χρόνο, στο πανηγύρι της Αγίας, συρρέουν πλήθη προσκυνητών.
Στο ναό της Ευαγγελιστρίας φυλάσσεται μάλιστα και παλαιά εικόνα της Αγίας, τοποθετημένη σε ειδικό προσκυνητάριο.
Η ιστορία για το πως έφτασε η τιμή της Αγίας Μαύρας στην Λευκάδα έχει ως εξής:
Το 1331 μ.Χ. το νησί της Λευκάδας περνάει στην κυριαρχία του Ανδηγαυού (Φράγκου) ηγεμόνα Βάλτερου Βρυέννιου. Οι Ανδηγαυοί κατάγονταν από την κωμόπολη Sainte Maure (Αγία Μαύρα), που βρισκόταν στο νομό Intre et Loir της σημερινής Γαλλίας. Φτάνοντας στο νησί, του έδωσαν το όνομα της μακρινής πατρίδας τους και έχτισαν μικρό ναό, ρωμαιοκαθολικού δόγματος, αφιερωμένο στο όνομα της Αγίας Μαύρας.
Στα μέσα του 15ου μ.Χ. αιώνα - 130 χρόνια αργότερα – έφτασε στο νησί η Ελένη Παλαιολογίνα, κόρη του Θωμά Παλαιολόγου και σύζυγος του δεσπότη της Σερβίας Λαζάρου Βούκοβιτς. Σκοπός του ταξιδιού της ήταν ο γάμος της κόρης της, Μελίσσας, με τον Δούκα της Λευκάδας, Λεονάρδο Γ’ τον Τόκκο. Στην πορεία τους προς το νησί κινδύνεψαν από σφοδρή θαλασσοταραχή. Η ευσεβής Ελένη τάχθηκε στην Αγία Μαύρα, προς το νησί της οποίας κατευθυνόταν, να σωθεί και να της φτιάξει ναό.
Πράγματι, σώθηκε και έχτισε τον περικαλλή ορθόδοξο ναό της Αγίας Μαύρας. Επίσης, έχτισε ή ανακαίνισε και το μοναστήρι της Οδηγήτριας – στην περιοχή της Απόλπαινας.
Σύγχρονα θαύματα των Αγίων
"Εγώ είμαι η Αγία Μαύρα"
Θεραπεία μικρού παιδιού. Έγινε στους Δελφούς στα τέλη του 1985. Το θαύμα διηγήθηκε η πιστή ενορίτισα του Ιερού Ναού στην Άνω Ηλιούπολη, κ. Παναγιώτα Ορσοπούλου. Η ενορία μας όπως είναι γνωστό κατά το μήνα Νοέμβριο, εκδίδει Ημερολόγια Τοίχου και τα έσοδα των πωλήσεων διατίθονται εξ ολοκλήρου για τα έργα αποπεράτωσης του ιερού ναού. Το Νοέμβριο του 1985 η κ. Π. Ορσοπούλου πήγε να επισκεφθεί τους συγγενείς της στους Δελφούς και πήρε μαζί της και μερικά ημερολόγια του ναού μας για να τα διαθέσει εκεί.
Κάποια κάτοικος των Δελφών, η κ. Αικατερίνη Δημάκου, όταν είδε το ημερολόγιο με την εικόνα των δύο Αγίων Μαρτύρων, το άρπαξε, το αγκάλιασε και με δάκρυα φιλούσε την εικόνα, λέγοντας:
-Να αυτή είναι η Αγία που παρουσιάστηκε στον ύπνο μου και με χάιδεψε στην πλάτη!
-Πότε έγινε αυτό την ρώτησαν.
-Τελευταία, που είχα το εγγονάκι μου βαρειά άρρωστο. Ήταν σε πολύ κρίσιμη κατάσταση. Οι γιατροί μας είχαν απελπίσει κι εγώ πονούσα πολύ και έκλαιγα για το κακό που μας βρήκε.
-Και τι έγινε; Ξαναρώτησαν την κ. Αικ. Δημάκου.
-Είδα στον ύπνο μου αυτή την άγνωστη σε μένα και αφού με χτύπησε με καλοσύνη στην πλάτη, μου είπε: «Μη φοβάσαι και μη στεναχωριέσαι. Το εγγονάκι σου θα γίνει καλά. Εγώ είμαι η Αγία Μαύρα…». Αυτά μου είπε και έφυγε ξαφνικά. Εγώ όμως δεν ήξερα να έχει η εκκλησία μας καμμία Αγία, που να την λένε, Μαύρα, σκέφτηκα απορρημένη.
Το άρρωστο παιδί, σε λίγες ημέρες, έγινε τελείως καλά και από τότε η κ. Δημάκου είναι ο πιο πιστός κήρυκας της θαυματουργικής δυνάμεως των Αγίων Μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας.
Οι Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα και η διάσωση του Ιωάννη Καποδίστρια
Ιστορική θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η ακόλουθη εικόνα των ένδοξων Αγίων Μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας, όχι μόνο διότι συνδέεται με τη ζωή του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ι. Καποδίστρια, αλλά γιατί η ιστορία που οδήγησε στην αγιογράφηση αυτής αποτελεί μεγάλο θαύμα.
Το γεγονός συναίβει το Μάιο του 1803 στην Κέρκυρα, όπου ο Ι. Καποδίστριας ζούσε και ασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Ο Ι. Καποδίστριας κατοικούσε λίγο έξω από την πόλη της Κέρκυρας σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από αυτή, στη θέση Κουκουρίτσα. Την 3η Μαΐου 1803 τον ειδοποίησαν να επισκεφθεί κάποιο ασθενή στην πόλη. Ανέβηκε αμέσως στο άλογό του και ξεκίνησε. Είχε καλύψει τη μισή απόσταση του δρόμου όταν ξαφνικά το άλογο αφίνιασε, τινάχθηκε ψηλά και άρχισε να τρέχει με μανία, σέρνοντας δίπλα του τον αναβάτη του που το πόδι του είχε μπλεχτεί στον αναβατήρα.
Την ίδια ώρα ο ιερομόναχος Μασέλλος, της Ι. Μονής Πλατυτέρας, που βρισκόταν κοντά στην πόλη της Κέρκυρας, ενώ διάβαζε την Ακολουθία των Αγίων Μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας και προσευχόταν, αισθάνθηκε ότι κάτι τρομερό συνέβαινε κοντά στη Μονή. Από υπερφυσική δύναμη κινούμενος βγήκε να δεί τι συμβαίνει και αντίκρυσε το φοβερό θέαμα.
Το άλογο μανιασμένο να τρέχει και να σέρνει τον τραυματισμένο Ι. Καποδίστρια. Επικαλέστηκε τη χάρη των εορταζόντων την ημέρα εκείνη Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας και επέτυχε να σταματήσει το άλογο και να ελευθερώσει τον τραυματισμένο γιατρό. Το μετέφερε μέσα στο Μοναστήρι και εφρόντισε τα τραύματά του. Όταν συνήλθε ο πάντοτε πιστός Ι. Καποδίστριας αντελήφθηκε την θαυματουργική σωτηρία του από τους δύο Άγιους Μάρτυρες τους οποίους αγάπησε και είχε πάντοτε ως προστάτες τους, ενώ στην Ι. Μονή της Πλατυτέρας προσέφερε πολλά και μεγάλα αφιερώματα ευγνωμοσύνη και τον Ιερομόναχο π. Μάσελλο είχε έκτοτε ως εξομολόγο του.
Το θαύμα έγινε γνωστό σε όλη την Κέρκυρα και δύο αγιογράφοι της εποχής το απεικόνησαν σε τρεις εικόνες. Οι δύο από αυτές φυλάσσονται σήμερα στη Ι. Μονή (η πρώτη απεικονίζει τον Ιερομόναχο να συγκρατεί από τα χαλινάρια το αφηνιασμένο άλογο και η δεύτερη το άλογο με τον Καποδίστρια πεσμένο και άνωθεν οι δύο Άγιοι).
Η Τρίτη εικόνα, που σήμερα πρωτοδημοσιεύεται και παριστά τους δύο θαυματουργούς Αγίους άνωθεν και το άλογο με τον τραυματισμένο Καποδίστρια φυλάσσεται στο Μονίδριον της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Αιξωνή Γλυφάδας (ιδιοκτησία ιερέως Μαρίου Δαπέργολα).
Επίσης πρέπει να λεχθεί ότι η αγάπη και η ευγνωμοσύνη του Καποδίστρια προς τους δύο Αγίους, που τον έσωσαν από βέβαιο θάνατο ήταν τόσο μεγάλη, ώστε εξέφρασε την επιθυμία να ταφεί στην Ι. Μονή Πλατυτέρας στην Κέρκυρα και όντως ετάφη στο νάρθηκα, όπου επίσης τάφηκαν και άλλοι συγγενείς του πρώτου και όντως μεγάλου Κυβερνήτου της Ελλάδας Ι. Καποδίστρια.
Γ΄ "Εδώ θα γίνει το σπίτι μου...
"Άλλο ένα θαύμα που φανερώνει την ολοζόντανη παρουσία των δύο Αγίων Μαρτύρων και στην ενορία μας στην Άνω Ηλιούπολη, συνέβη σε κάποια άλλη ενορίτισά μας. Ήταν λίγο πριν γίνει η θεμελίωση του ιερού ναού μας (15 Σεπτεμβρίου 1985).
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α'. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Δεῦτε πάντων φιλεόρτων συστήματα, ὕμνοις τὴν σεπτὴ ξυνωρίδα ἐγκωμιάσωμεν, Τιμόθεον τὸν μέγαν ἀθλητὴν, καὶ Μαῦραν Μαρτύρων καλλονήν, ὡς τὴν πλάνην τῶν εἰδώλων εὐθαρσῶς ἀποσείσαντες. Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ἡμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι δι’ ὑμῶν, πᾶσιν ἰάματα.
Κοντάκιον
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τοὺς πολυτρόπους αἰκισμοὺς ἐνεγκόντες, καὶ τοὺς στεφάνους ἐκ Θεοῦ εἰληφότες, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύσατε πρὸς Κύριον, μνήμην τὴν πανίερον, τὴν ὑμῶν ἐκτελούντων, μέγιστε Τιμόθεε, καὶ ἀοίδιμε Μαύρα, τοῦ εἰρηνεῦσαι πόλιν καὶ λαόν· αὐτός ἐστι γάρ, πιστῶν τὸ κραταίωμα.
Στην αρχή είχε κατασκευασθεί ένας μικρός ξύλινος ναΐσκος, που χωρούσε με δυσκολία 10-20 ανθρώπους και μεταφέρθηκε από την αρχική του θέση (πλατεία Θεσαλλονίκης) σε άλλη (τέρμα λεωφορειακής γραμμής), διότι δεν χορηγούνταν το οικόπεδο από τις αρμόδιες αρχές η εν λόγω ενορίτισα συνάντησε τον στεναχωρημένο από τις δυσκολίες εφημέριο και του είπε τα εξής:-Πάτερ μου, μη στεναχωριέσαι για τα εμπόδια, που αντιμετωπίζεις. Χθές είδα στον ύπνο μου το εξής όνειρο: Στα βράχια αυτά, που πρέπει να γίνει ο ναός, είδα μια κοπέλα με μαύρα ρούχα να κάθεται πάνω σε μια πέτρα και να περιμένει.
Εγώ πλησίασα και ρώτησα φιλικά και με κάποια απορία: «Ποια είσαι κόρη μου και τι θέλεις μόνη σου εδώ πάνω που είναι ερημιά;»-Είμαι η Μαύρα, μου είπε απλά κι εδώ θα γίνει το σπίτι μου σ’ αυτόν τον τόπο, που κάθομαι τώρα.
Αμέσως πετάχτηκα από το κρεβάτι κι έκανα το σταυρό μου, βέβαιη ότι θα ανεγερθεί ο ναός των Αγίων μας. Μη στεναχωριέσαι πάτερ μου, θα το δεις και ο ίδιος πολύ σύντομα.Πραγματικά το θαύμα των Αγίων μας δεν άργησε να πραγματοποιηθεί.
Σε λίγες μόνο μέρες υπογράφηκε το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα για την παραχώρηση του οικοπέδου από τις αρμόδιες αρχές, άρχισαν εντατικά οι κατάλληλες εργασίες και την 15η Σεπτεμβρίου του 1985 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος υπό του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Σεραφείμ.
Και εντός τριών μηνών – άλλο θαύμα και αυτό – την 22αν Δεκεμβρίου 1985 ετελέσθη η πρώτη λειτουργία στην αίθουσα του ισογείου, που κτίσθηκε με αληθινόν ζήλο και με τη βοήθεια πολλών πιστών. Δοξασμένο να είναι το όνομα του Κυρίου μας και των θαυματουργών Αγίων μας Τιμοθέου και Μαύρας.
***ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ***
Ἀπολυτίκιον
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α'. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Δεῦτε πάντων φιλεόρτων συστήματα, ὕμνοις τὴν σεπτὴ ξυνωρίδα ἐγκωμιάσωμεν, Τιμόθεον τὸν μέγαν ἀθλητὴν, καὶ Μαῦραν Μαρτύρων καλλονήν, ὡς τὴν πλάνην τῶν εἰδώλων εὐθαρσῶς ἀποσείσαντες. Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ἡμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι δι’ ὑμῶν, πᾶσιν ἰάματα.
Κοντάκιον
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τοὺς πολυτρόπους αἰκισμοὺς ἐνεγκόντες, καὶ τοὺς στεφάνους ἐκ Θεοῦ εἰληφότες, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύσατε πρὸς Κύριον, μνήμην τὴν πανίερον, τὴν ὑμῶν ἐκτελούντων, μέγιστε Τιμόθεε, καὶ ἀοίδιμε Μαύρα, τοῦ εἰρηνεῦσαι πόλιν καὶ λαόν· αὐτός ἐστι γάρ, πιστῶν τὸ κραταίωμα.