«Μη φοβού, θύγατερ Σιών ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται καθήμενος επί πώλον όνου»
Ευαγγέλιο-Απόστολος, σχολιασμός
Εὐαγγέλιον: Ἰωάν. ιβ΄ 1-18
Πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ᾿Ιούδας Σίμωνος ᾿Ισκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. εἶπεν οὖν ὁ ᾿Ιησοῦς ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ᾿ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε. ῎Εγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι᾿ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν ᾿Ιουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν. Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ᾿Ιησοῦς εἰς ῾Ιεροσόλυμα, ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. εὑρὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ᾿ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου. Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ᾿ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ ᾿Ιησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. ᾿Εμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ᾿ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.
«Μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου»
Μιὰ μεγαλειώδης σκηνὴ ζωντάνεψε μπροστά μας σήμερα. Ὁ Κύριος εἰσέρχεται στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ πλήθη λαοῦ Τὸν ὑποδέχονται πανηγυρικά, στρώνοντας τὰ ἐξωτερικά τους ἐνδύματα ἢ κλαδιὰ ἀπὸ τοὺς φοίνικες, τὶς χουρμαδιές, ποὺ ἦταν φυτευμένες κατὰ μῆκος τοῦ δρόμου. Ὅλοι Τὸν ἐπευφημοῦν ὡς τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία, τὸν Βασιλιὰ τοῦ Ἰσραήλ. Ἐκεῖνος ὅμως εἶχε ἐπιλέξει γιὰ τὴν εἴσοδό Του στὴν ἁγία Πόλη νὰ καθίσει σ᾿ ἕνα γαϊδουράκι. Καὶ ἔτσι ἐκπληρώθηκε, σημειώνει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ἡ προφητεία τοῦ Ζαχαρία: Μὴ φοβᾶσαι, Ἱερουσαλήμ, κόρη τοῦ ὄρους Σιών· νά ὁ Βασιλιάς σου ἔρχεται καθισμένος σὲ πουλάρι (Ἰω. ιβ´ [12] 15). Προφητεία ποὺ προξενεῖ ἔκπληξη: Ὁ Βασιλιάς σου ἔρχεται καθισμένος σ᾿ ἕνα τόσο ταπεινὸ ζῶο. Ἀλλὰ τί νόημα ἔχει αὐτό; Τί εἴδους βασιλιὰς εἶναι ὁ Κύριός μας καὶ τί σημαίνει αὐτὸ γιὰ τὴ ζωή μας;
1. Ὁ Κύριος παντοδύναμος καὶ πράος Βασιλιὰς τῶν καρδιῶν
Ὁ Κύριος εἶναι «ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων», διδάσκει ἡ Ἁγία Γραφή (Α´ Τιμ. Ϛ´ 15)· εἶναι ὁ Βασιλιὰς ὅσων βασιλεύουν στὴ γῆ. Εἶναι ἀπείρως δυνατότερος ἀπὸ ὅλους τοὺς βασιλιάδες, εἶναι ὁ παντοδύναμος Θεός! Ἀλλὰ δὲν ἀντλεῖ τὴ δύναμή Του ἀπὸ στρατεύματα ἢ λαοὺς ποὺ δηλώνουν σ᾿ Ἐκεῖνον ὑποταγή· τὴ βασιλική Του ἐξουσία τὴν ἔχει ἀπὸ τὸν Ἑαυτό Του καὶ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ Τοῦ τὴν ἀφαιρέσει. Εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Βασιλιάς.
Καὶ ὅμως εἰσέρχεται στὴν Ἱερουσαλὴμ πολὺ ταπεινά, καθισμένος σὲ πουλάρι· γιατί; Μᾶς τὸ ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: διότι «τὸ ἐπίσημον αὐτοῦ ταπείνωσίς ἐστι καὶ πτωχεία καὶ εὐτέλεια»1· τὸ βασιλικό Του γνώρισμα εἶναι ἡ ταπείνωση, ἡ ἑκούσια πτωχεία καὶ τὸ ἀπέριττον, ἡ ἁπλότης. Δέν εἶναι βασιλιὰς ἀπρόσιτος, μὲ ἀξιώσεις ἀλαζονικές, ὅπως συνήθως οἱ ἄνθρωποι βασιλεῖς. Εἶναι ὁ «πρᾷος καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια΄ [11] 29). Βασιλιὰς εἰρήνης, προσηνής, συγκαταβατικός.
Ἀλλὰ καὶ ἡ φύση τῆς βασιλείας Του εἶναι τελείως διαφορετική: Ἡ βασιλεία Του εἶναι πνευματική, δὲν εἶναι «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου» (Ἰω. ιη´ [18] 36). Ἁπλώνεται στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἐλεύθερα ὑπακούουν σ᾿ Αὐτόν. Εἶναι Βασιλιὰς τῶν καρδιῶν. Καὶ τώρα εἰσέρχεται στὴν Ἱερουσαλὴμ γιὰ νὰ καθίσει στὸ θρόνο Του, τὸν φρικτὸ Σταυρό, καὶ μὲ τὸν ἑκούσιο θάνατό Του – τί θαυμαστό! – νὰ συντρίψει τὸ πιὸ σκληρὸ βασίλειο, τὸ βασίλειο τοῦ Σατανᾶ, νὰ ἐλευθερώσει τοὺς ὑπηκόους Του ἀπὸ τὴν τυραννία τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου! Γι᾿ αὐτὸ Τὸν ὀνομάζω Βασιλιά, γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, διότι Τὸν βλέπω Σταυρωμένο· «βασιλέως γάρ ἐστι τὸ ὑπὲρ τῶν ἀρχομένων ἀποθνήσκειν»· διότι εἶναι γνώρισμα τοῦ βασιλιᾶ νὰ πεθαίνει γιὰ τοὺς ὑπηκόους του2.
2. Καρδιακὴ πίστη καὶ ἀφοσίωση στὸ Βασιλιά μας
Ἐφόσον ὁ Κύριος εἶναι τέτοιος Βασιλιάς, τότε ἀφορᾶ σ᾿ ἐμᾶς τοὺς πιστοὺς ὁ λόγος τοῦ προφήτη Ζαχαρία: «Μὴ φοβοῦ»· ἢ μᾶλλον «χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών», ὅπως εἶναι ἡ προφητεία στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (Ζαχ. θ´ 9). Γέμισε ἀπὸ ἀπέραντη χαρά, κόρη τῆς Σιών, δηλαδὴ Ἐκκλησία.
Ἂς διώξουμε κάθε φόβο καὶ ὀλιγοπιστία. Ἔχουμε Βασιλιὰ παντοδύναμο ποὺ μᾶς ἀγαπάει ὅσο δὲν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε· Βασιλιὰ ποὺ μποροῦμε νὰ Τὸν πλησιάζουμε, νὰ Τοῦ μιλᾶμε μέσῳ τῆς προσευχῆς, νὰ ζητοῦμε καὶ νὰ γευόμαστε τὸ ἔλεός Του. Ἔχουμε Βασιλιὰ ποὺ γνωρίζει ὅλες τὶς θλίψεις καὶ τὰ προβλήματά μας, ποὺ τὰ σήκωσε ὅλα ἐπάνω στὸ Σταυρὸ καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ φροντίζει γιὰ μᾶς.
Νὰ ἀνανεώνουμε καὶ νὰ δυναμώνουμε τὴν πίστη μας σ᾿ Ἐκεῖνον καὶ στὴ βασιλική Του φροντίδα γιὰ ἐμᾶς. Κι αὐτὸ θὰ διώχνει κάθε μελαγχολία καὶ γογγυσμό, θὰ μᾶς γεμίζει μὲ μεγάλη χαρά.
Συγχρόνως ὅμως νὰ προσέξουμε καὶ κάτι ἄλλο: Ἐφόσον εἶναι Βασιλιὰς τῶν καρδιῶν, νὰ Τοῦ δώσουμε εἰλικρινὰ τὴν καρδιά μας. Νὰ μὴν ἐπαναπαυόμαστε σὲ ἐξωτερικὲς ἐκδηλώσεις λατρείας πρὸς τὸ πρόσωπό Του, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι τότε ποὺ Τὸν ὑποδέχθηκαν μὲ τὰ «ὡσαννὰ» καὶ σὲ λίγες ἡμέρες φώναξαν «ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν». Νὰ γίνουμε πραγματικοὶ μαθητές Του. Νὰ ταπεινωνόμαστε πραγματικά, ἐσωτερικά, ἀπέναντί Του. Νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του. Νὰ μετανοοῦμε βαθιά. Νὰ νεκρώνουμε τὸ ἁμαρτωλὸ ἐγώ μας καὶ νὰ ζοῦμε μέσα στὴν καρδιά μας τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ.
***
Κυριακὴ τῶν Βαΐων σήμερα, προοίμια τοῦ Πάθους. Σήμερα ὁ Κύριος εἰσέρχεται στὴν Ἱερουσαλὴμ γιὰ νὰ ἱδρύσει μὲ τὴ σταυρική Του θυσία τὴ Βασιλεία Του ἐπὶ τῆς γῆς. Ἂς Τὸν παρακαλέσουμε τὶς ἅγιες ἡμέρες ποὺ ἔρχονται, νὰ κάνουμε μιὰ καινούργια ἀρχή· νὰ βασιλεύσει ὁλοκληρωτικὰ στὴν καρδιά μας· νὰ τὴν ἀνακαινίσει· νὰ μᾶς ἀξιώσει νὰ σηκώσουμε μὲ ὑπομονὴ καὶ αὐταπάρνηση τὸν σταυρό μας, ὥστε νὰ ἔχουμε μέρος στὴν Ἀνάστασή Του καὶ στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.
-----
1. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ὁμιλία ΙΕ´, Τῇ Κυριακῇ τῶν Βαΐων, ΕΠΕ 9, 410.
2. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τὸν σταυρὸν καὶ εἰς τὸν λῃστήν, ΕΠΕ 36, 56.
Ἀπόστολος: Φιλιπ. δ΄ 4-9
Ἀδελφοί, χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε. τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις. ὁ Κύριος ἐγγύς. μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ᾿ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν. καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ. Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾿ ὑμῶν.
«Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ... φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»
Ἡ σημερινὴ ἡμέρα, Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ἔχει πανηγυρικὸ τόνο. Εἶναι ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ἑορτάζουμε τὴ θριαμβευτικὴ εἴσοδο τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ στὴν οὐσία ἀποτελεῖ προάγγελο Ἀναστάσεως. Ἤδη ὁ Κύριος προχωρεῖ σταθερὰ «πρὸς τὸ ἑκούσιον Πάθος» μὲ σκοπὸ νὰ φέρει τὴ συμφιλίωση, τὴν καταλλαγὴ καὶ τὴν εἰρήνη μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.
Αὐτὴ τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ὑπόσχεται καὶ εὔχεται στοὺς πιστοὺς χριστιανοὺς ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας: «Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ... φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», δηλαδὴ ἡ εἰρήνη ποὺ ἔχει ὁ Θεὸς καὶ τὴ μεταδίδει στοὺς δικούς του, θὰ φρουρήσει τὶς καρδιές σας καὶ τὶς σκέψεις σας, ἐφόσον μένετε ἑνωμένοι μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν ποιὰ εἶναι αὐτὴ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς μποροῦμε νὰ τὴν ἀποκτήσουμε.
1. Δῶρο θεϊκὸ
Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴν ὁποία μᾶς ὁμιλεῖ τὸ σημερινὸ Ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, δὲν εἶναι κάτι τὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἐπιφανειακό. Οὔτε καθορίζεται ἀπὸ τὶς τυχὸν εὐχάριστες ἢ δυσάρεστες καταστάσεις ποὺ ἐπικρατοῦν γύρω μας. Εἶναι κάτι πολὺ βαθύτερο. Στὴν πραγματικότητα πρόκειται γιὰ δωρεὰ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, γιὰ καρπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (βλ. Γαλ. ε΄ 22), ποὺ χαρίζει στὴν ψυχὴ ἀληθινὰ γνήσιο βίωμα.
Οἱ κυβερνήσεις συνάπτουν καὶ ὑπογράφουν συνθῆκες εἰρήνης ὡς ἀνακωχὴ ὕστερα ἀπὸ φοβεροὺς πολέμους, ἀλλὰ αὐτὲς οἱ συμφωνίες ἀποδεικνύονται εὔθραυστες καὶ σαθρές. Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ εἶναι κάτι ἄλλο. Γι’ αὐτὸ καὶ στὴν προσωπική μας ζωὴ δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε μὲ εἰρήνη στὴν ψυχή, ἂν δὲν βροῦμε τρόπο νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὴ φοβερὴ ταραχὴ ποὺ δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία ἢ νὰ ξεπεράσουμε τὸν φόβο καὶ τὴν ἀγωνία ἀπὸ τὶς δοκιμασίες καὶ τὶς θλίψεις ποὺ μᾶς βασανίζουν.
Ὁ πιστὸς χριστιανὸς ποὺ διατηρεῖ στὴν καρδιά του τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ δὲν ταράζεται οὔτε ἀνησυχεῖ, ὁτιδήποτε θλιβερὸ κι ἂν τοῦ συμβαίνει. Ἀκόμη κι ἂν ζεῖ μέσα σὲ πολέμους καὶ ἀναστατώσεις, ἀκόμη κι ἂν συνεργάζεται μὲ ἀνθρώπους σκληροὺς καὶ ἄσπλαχνους, κι ἂν τὸν πολιορκοῦν τὰ βάσανα τοῦ κόσμου, καὶ τὰ ἁμαρτωλὰ πάθη ὁρμοῦν γιὰ νὰ τὸν καταπνίξουν, αὐτὸς δὲν τὰ χάνει, δὲν ἀπελπίζεται. Στρέφεται μὲ πίστη καὶ ἐλπίδα πρὸς τὸν Κύριο Ἰησοῦ, ὁ Ὁποῖος μὲ τὸ Πάθος καὶ τὴν Ἀνάστασή του ἔφερε τὴ συμφιλίωση μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων καὶ χάρισε στοὺς πιστοὺς μαθητές του τὴν εἰρήνη, τὴν «ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν», τῆς ὁποίας τὴν τελειότητα δὲν μπορεῖ νὰ νιώσει κανένας νοῦς, εἴτε ἀνθρώπινος εἴτε ἀγγελικός.
2. Πῶς θὰ ἀποκτήσουμε τὴν εἰρήνη
Πῶς ὅμως μποροῦμε νὰ ἀποκτήσουμε αὐτὸ τὸ θεϊκὸ δῶρο, τὴν εἰρήνη, ποὺ τὴν ἔχουμε τόσο πολὺ ἀνάγκη μέσα στὸν ταραγμένο κόσμο ποὺ ζοῦμε; Ἂς ὑπογραμμίσουμε δύο μόνο πρακτικὲς συμβουλὲς ποὺ σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ σημερινὸ ἀνάγνωσμα.
Πρῶτον, νὰ ἔχουμε ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ. «Μηδὲν μεριμνᾶτε», μᾶς λέει, δηλαδὴ μὴν κυριεύεστε ἀπὸ ἀγωνιώδη φροντίδα γιὰ τίποτε, ἀλλὰ κάθε πρόβλημα ποὺ παρουσιάζεται νὰ τὸ ἀναθέτετε μὲ ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό.
Κι ἡ δεύτερη συμβουλὴ γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ μέσα μας εἶναι νὰ ζοῦμε μὲ ἐσωτερικὴ καθαρότητα. «Ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά... ταῦτα λογίζεσθε». Γιὰ νὰ ἔχετε τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ, μᾶς λέει, προσέξτε τὴν ἐσωτερικὴ κατάσταση τῆς ψυχῆς σας. Μὴν ἀφήνετε ρυπαροὺς λογισμοὺς νὰ μολύνουν τὸ ἐσωτερικό σας. Τρέξτε στὸ Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως γιὰ νὰ καθαρίσετε τὴν ψυχή σας ἀπὸ τοὺς ρύπους τῆς ἁμαρτίας. Παράλληλα, συγχωρῆστε ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς σας αὐτοὺς ποὺ σᾶς στενοχώρησαν ἢ σᾶς ἀδίκησαν, καὶ διῶξτε ἀπὸ τὴν καρδιά σας κάθε αἴσθημα ἀντιπάθειας καὶ μνησικακίας!
❁ ❁ ❁
«Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ»! Δῶρο θεϊκὸ ποὺ προσφέρει ὁ Θεάνθρωπος Λυτρωτὴς σ’ ὅσους πιστεύουν σ’ Αὐτὸν ὡς Σωτήρα καὶ ζοῦν ἑνωμένοι μαζί του μέσα στὴν ἁγία του Ἐκκλησία.
Καθὼς σὲ λίγες ἡμέρες θὰ προσκυνήσουμε τὰ ἄχραντα Πάθη καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, ἂς φροντίσουμε ὥστε νὰ συμμετέχουμε στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ τὰ ἅγια Μυστήρια «ψυχαῖς καθαραῖς καὶ ἀρρυπώτοις χείλεσι», μὲ ἀμόλυντα χείλη καὶ καθαρὲς ψυχές. Ἂς στρέψουμε δὲ τὸ βλέμμα μας στὸν ἐσταυρωμένο Κύριο κι ἂς Τὸν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς χαρίζει πάντοτε πλούσια τὴν εἰρήνη του στὶς καρδιές μας.