Βολαῖς ἀδελφοὺς οὐ διέσπων οἱ λίθοι,
Ὡς εἰς ἕν, ἄμφω συμπεπηγότας λίθον.
Πρώτῃ Ἰουλίοιο λίθοισιν Ἀνάργυροι ἤθλουν.
Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός
Γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης για τους Αγίους Κοσμά και Δαμιανό:
«Tρεις είναι αι συζυγίαι των Aγίων Aναργύρων, Kοσμά και Δαμιανού. Kαι αι τρεις ωνομάζοντο με τα αυτά ονόματα. Ήγουν εκαλούντο Kοσμάς και Δαμιανός. Kαι όλοι την αυτήν ιατρικήν τέχνην εμεταχειρίζοντο. Kαι όλοι ομοίως Aνάργυροι εκαλούντο.
***
1η Νοεμβρίου
- Kαι η μεν πρώτη συζυγία του Kοσμά και Δαμιανού, ήτον υιοί Θεοδότης, μιάς ευλαβούς και χριστιανής γυναικός. Oίτινες εν ειρήνη εκοιμήθησαν, και ενταφιάσθησαν εις ένα τόπον καλούμενον Φερεμάν (βλέπε 1η Nοεμβρίου).
***
- 1η Ιουλίου
- H δε δευτέρα συζυγία του Kοσμά και Δαμιανού, διέτριβον εις την Pώμην, έχοντες ένα διδάσκαλον κακόγνωμον και φθονερόν. O οποίος αναβιβάσας αυτούς με δόλον επάνω εις ένα βουνόν, τάχα διά να συμμαζώξουν βότανα, εκεί ο αλιτήριος εφόνευσεν αυτούς με τας πέτρας (βλέπε 1η Ιουλίου).
***
17η Οκτωβρίου
- H δε τρίτη συζυγία του Kοσμά και Δαμιανού ήτον από την Aραβίαν. Oύτοι λοιπόν μεταχειριζόμενοι την ιατρικήν, επήγαιναν εις κάθε πόλιν και χώραν, και ιάτρευαν χωρίς αργύρια τους ασθενείς. Kαι με την πρόφασιν αυτήν της ιατρικής, εκήρυττον εις τους απίστους την πίστιν του Xριστού (βλέπε 17η Οκτωβρίου).»
Τέλος, συμπληρώνει: «Όθεν οι ζωγράφοι, όταν ιστορούν αυτούς, πρέπει να επιγράφουν εις τας εικόνας των, ποία συζυγία είναι, προς διάκρισιν. Πρέπει δε και να ιστορούν αυτούς διαφορετικούς κατά τον χαρακτήρα του προσώπου. Σημείωσαι δε, ότι ο εκ του Iερού Kοινοβίου Pωσσικού ελλογιμώτατος κυρ Bενέδικτος, συνέθετο κανόνα εις άπαντας τους Aγίους Aναργύρους.»
Βιογραφία (Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού (+ 1η Ιουλίου)
Τα αδέρφια Κοσμάς και Δαμιανός, οι οποίοι έζησαν την εποχή που αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Καρίνος, ήταν γιατροί στο επάγγελμα και παρείχαν ιάσεις σε όλους όσους είχαν ανάγκη, και για αντάλλαγμα δεν έπαιρναν χρήματα, αλλά το μόνο πού ζητούσαν ήταν να πιστεύσουν στον Χριστό.
Κάποιοι όμως καλοθελητές διέβαλαν τους αγίους στον αυτοκράτορα και του είπαν ότι οι θεραπείες και τα θαύματα που επιτελούσαν τα έκαναν με μαγικές τέχνες. Τότε οι Άγιοι Ανάργυροι επειδή δεν ήθελαν να πάνε άλλους αντί αυτών στον αυτοκράτορα, προσήλθαν μόνοι τους ενώπιον του και ο Καρίνος προσπάθησε να τους μεταπείσει να αρνηθούν τον Χριστό. Εκείνοι όμως όχι μόνο δεν αρνήθηκαν την πίστη τους, αλλά κατάφεραν να μεταπείσουν και να αλλάξουν και τον ίδιο τον αυτοκράτορα, αφού και ο ίδιος δέχτηκε τις θεραπευτικές τους ιάσεις. Συγκεκριμένα, όταν ο Καρίνος ανέκρινε τους Αγίους, μετατοπίστηκε η θέση του προσώπου του και στράφηκε προς την ράχη του. Αμέσως τότε οι Άγιοι την θεράπευσαν με την προσευχή τους στον Χριστό. Εξαιτίας αυτού του θαύματος, πίστευσαν στον Χριστό όσοι βρίσκονταν εκείνη την στιγμή μπροστά σ' αυτό πού συνέβη και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας τους έστειλε πίσω στους συγγενείς τους με μεγάλες τιμές.
Αργότερα όμως, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Άγιοι φθονήθηκαν από τον ίδιο τον δάσκαλο που τούς είχε μάθει την ιατρική επιστήμη, γιατί είχαν αποκτήσει μεγάλη δόξα και φήμη. Γι' αυτό τον λόγο τους ανέβασε σε κάποιο όρος για να μαζέψουν δήθεν κάποια βότανα και εκεί τους επιτέθηκε με πέτρες και τους θανάτωσε.
*** ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ***
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἅγιοι Ἀνάργυροι καὶ θαυματουργοί, ἐπισκέψασθε τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε ἡμῖν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὡς θεῖοι θεράποντες, καὶ ἰατῆρες βροτῶν, ἀνάργυρον βλύζετε, τὴν θεραπείαν ἠμίν, Ἀνάργυροι ἔνδοξοι, ὅθεν τοὺς προσιόντας, τὴ σεπτὴ ὑμῶν σκέπη, ρύσασθε νοσημάτων, καὶ παθῶν ἀνιάτων, Κοσμᾶ καὶ Δαμιανέ, Ρώμης βλαστήματα.
Κοντάκιον
Ἦχος β’.
Οἱ τὴν χάριν λαβόντες τῶν ἰαμάτων, ἐφαπλοῦτε τὴν ῥῶσιν τοῖς ἐν ἀνάγκαις, Ἰατροὶ θαυματουργοὶ ἔνδοξοι· ἀλλὰ τῇ ἡμῶν ἐπισκέψει, καὶ τῶν πολεμίων τὰ θράση καταβάλλετε, τὸν κόσμον ἰώμενοι ἐν τοῖς θαύμασι
Πηγαί: