"Και είπε προς με υιέ άνθρωπου...προφήτευσον επί τα οστά ταύτα και έρεις αυτοίς..."
Μητροπ. Ναυπάκτου Ἱερόθεου
Ο Προφήτης Ιεζεκιήλ, του οποίου το όνομα σημαίνει «Θεός ισχυρός ή Θεός ισχύων», ήταν
υἱός τοῦ Βουζεί, ἀνῆκε σέ ἱερατική οἰκογένεια καί ἦταν ἀπόγονός τοῦ Σαδώκ. Αἰχμαλωτίσθηκε τό 597 π.Χ. ἀπό τόν Ναβουχοδονόσορα, κατά τήν δεύτερη ἔλευσή του στήν Ἱερουσαλήμ, μαζί μέ χιλιάδες ἐπίσημα πρόσωπα καί γι’ αὐτό ἔδρασε καί ἀπέθανε στήν Βαβυλώνα. Ἐκεῖ κλήθηκε στό προφητικό ἀξίωμα, τό ὁποῖο ἄσκησε γιά εἴκοσι δύο (22) χρόνια. Ὁ Ἰεζεκιήλ στήν Βαβυλώνα ἔζησε τίς τραγικές στιγμές τῆς καταστροφῆς τῆς Ἱερουσαλήμ.
Τό ἔργο του ἦταν δύσκολο, ἀλλά καί μεγαλειῶδες. Ὁ Προφήτης ἔλεγε ὅτι τούς Ἰουδαίους βασάνιζαν δυό μεγάλα ψυχικά πάθη, τά ὁποῖα δέν τούς ἄφηναν νά μετανοήσουν. Τό ἕνα ἦταν ὁ ἐγωϊσμός, ἐπειδή πίστευαν ὅτι τιμωροῦνται ἀδίκως γιά τίς ἁμαρτίες τῶν προγόνων τους, καί τό δεύτερο ἦταν ἡ ἀπελπισία, μέ ἀποτέλεσμα νά κλίνουν πρός τήν εἰδωλολατρία. Ὁ Προφήτης Ἰεζεκιήλ εἶχε πολλές ἀποκαλύψεις ἀπό τόν Θεό καί ἔκανε καί διάφορες συμβολικές πράξεις. Δυό μεγάλα ὁράματα πού εἶδε καί περιγράφει στό βιβλίο του εἶναι τό Χερουβικόν ἅρμα καί ὁ νέος Ναός.
Σέ μᾶς εἶναι γνωστή ἡ προφητεία τοῦ Προφήτου Ἰεζεκιήλ περί τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν Ἰσραηλιτῶν στά Ἱεροσόλυμα, πού προτυπώνει τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τήν ὁποία προφητεία διαβάζουμε στήν Ἐκκλησία τήν Μεγάλη Παρασκευή τό βράδυ, μετά τήν ἐπιστροφή στόν Ναό ἀπό τήν περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου. Ἐκεῖ γράφεται ὅτι ὁ Θεός ἔφερε τόν Προφήτη σέ ἔκσταση καί τόν ὁδήγησε σέ μιὰ πεδιάδα πού ἦταν γεμάτη ἀπό ἀνθρώπινα ὀστᾶ καί τοῦ εἶπε νά ἀπευθύνη λόγο Κυρίου στά νεκρά ὀστᾶ. Καί καθώς ἐκήρυττε λόγο Κυρίου στά ὀστᾶ, ἔγινε σεισμός καί ἄρχισαν νά πλησιάζουν τό ἕνα μέ τό ἄλλο, νά ἀποκτοῦν νεῦρα καί σάρκες καί ἐπάνω σέ αὐτά πρόβαλε δέρμα. Στήν συνέχεια τοῦ εἶπε νά κηρύξη πρός τό πνεῦμα καί ἔτσι εἰσῆλθε μέσα στά νεκρά αὐτά ὀστᾶ πνεῦμα ζωογόνο καί τά ὀστᾶ ζωντάνευσαν καί στάθηκαν στά πόδια τους. Καί στήν συνέχεια ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε ἐντολή νά κηρύξη: «Αὐτά λέγει ὁ Κύριος. Νά, ἐγώ θά ἀνοίξω τούς τάφους καί θά σᾶς βγάλω ἀπό τά μνήματά σας καί θά σᾶς ὁδηγήσω στή χώρα τοῦ Ἰσραήλ.. καί θά σᾶς δώσω τό πνεῦμα μου καί θά πάρετε ζωή καί θά σᾶς τοποθετήσω στή χώρα σας καί θά πεισθῆτε ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁ Κύριος».
Προφητείας Ιεζεκιήλ το Ανάγνωσμα (λζ' 1-14).
Εγένετο έπ' εμέ χειρ Κυρίου και εξήγαγε με εν πνεύματι Κύριος και εθηκέ με εν μέσω του πεδίου και τούτο ην μεστόν όστέων ανθρωπίνων και περιήγαγε με έπ' αυτά κυκλόθεν κύκλω και ιδού πολλά σφόδρα επί προσώπου του πεδίου ξηρά σφόδρα.
Και είπε προς με υιέ άνθρωπου, ει ζήσεται τα οστέα ταύτα; Και είπα• Κύριε, Κύριε, συ επίστη ταύτα. Και είπε προς με• προφήτευσον επί τα οστά ταύτα και έρεις αυτοίς• τα οστά τα ξηρά, ακούσατε λόγον Κυρίου.
Τάδε λέγει Κύριος τοις οστέοις τούτοις• ιδού εγώ φέρω εφ' υμάς πνεύμα ζωής και δώσω εφ' υμάς νεύρα και ανάξω εφ' υμάς σάρκας και εκτενώ εφ' υμάς δέρμα και δώσω πνεύμα μου εις υμάς και ζήσεσθε και γνώσεσθε ότι εγώ ειμί Κύριος.
Και προεφήτευσα, καθώς ενετείλατό μοι. Και εγένετο εν τω εμέ προφητεύσαι και ιδού σεισμός και προσήγαγε τα οστά εκάτερον προς την αρμονίαν αυτού.
Και είδον και ιδού έπ' αυτά νεύρα και σάρκες εφύοντο και ανέβαινε έπ' αυτά δέρμα επάνω και πνεύμα ουκ ην εν αυτοίς. Και είπε προς με• προφήτευσον επί το πνεύμα, προφήτευσον υιέ ανθρώπου και είπον τω πνεύματι• τάδε λέγει Κύριος εκ των τεσσάρων πνευμάτων έλθέ και εμφύσησησον εις τους νεκρούς τούτους και ζησάτωσαν.
Και προεφήτευσα, καθότι ενετείλατό μοι και εισήλθεν εις αυτούς το πνεύμα και έζησαν και έστησαν έτη το ποδών αυτών, συναγωγή πολλή σφόδρα. Και ελάλησε Κύριος προς με λέγων υιέ ανθρώπου, τα οστά ταύτα πάς οίκος Ισραήλ εστί.
Και αυτοί λέγουσι- ξηρά γέγονε τα οστά ημών, απόλωλεν ή ελπίς ημών, διαπεφωνήκαμεν.
Δια τούτο προφήτευσον και είπον προς αυτούς• τάδε λέγει Κύριος• ιδού εγώ ανοίγω τα μνήματα υμών και ανάξω υμάς εκ των μνημάτων υμών και εισάξω υμάς εις την γήν του Ισραήλ και γνώσεσθε ότι εγώ ειμί Κύριος εν τω ανοίξαί με τους τάφους υμών του αναγαγείν με εκ των τάφων τον λαόν μου. Και δώσω πνεύμα μου εις υμάς και ζήσεσθε και θήσομαι υμάς επί την γήν υμών και γνώσεσθε ότι εγώ Κύριος λελάληκα και ποιήσω, λέγει Κύριος.
Η Ανάσταση των νεκρών
Ό Κύριος με έλαβε δια της χειρός Του και με εξήγαγεν ό Κύριος (εκ της οικίας μου), αφού με έφερε σε κατάστασιν εκστάσεως και με τοποθέτησε εν μέσω μιας πεδιάδος. Ή πεδιάδα δε αύτη ήτο γεμάτη από ανθρώπινα οστά.
Και με περιέφερε γύρω-γύρω από τα οστά και είδον ότι ήσαν παρά πολλά, καταλαμβάνοντα όλην την επιφάνεια της πεδιάδας, ήσαν δε τελείως ξηρά.
Και είπεν ό Κύριος προς με:
Υιέ άνθρωπου, είναι δυνατόν να επανέλθουν στην ζωήν αυτά τα οστά; Και εγώ απήντησα: Κύριε, Κύριε, Σύ (μόνον) γνωρίζεις αυτά τα πράγματα.
Και είπεν ό Κύριος προς με:
Κήρυξε εις τα οστά αυτά και είπε προς αυτά:
Σεις, τα οστά τα ξηρά, ακούσατε λόγον Κυρίου.
Τα εξής λέγει ό Κύριος προς τα οστά αυτά:
Ιδού, εγώ θα φέρω εις σας πνεύμα ζωής και θα δώσω εις σας νεύρα και θα κάμω να προβάλουν εις σας σάρκες και θα απλώσω επάνω σας δέρμα και θα δώσω εις σας την ζωογόνο πνοή μου και θα λάβετε ζωήν.
Ούτω θα αντιληφθήτε ότι εγώ είμαι ό (παντοδύναμος) Κύριος.
Και κήρυξα, συμφώνως προς την εντολή του Κυρίου.
Ενώ δε εγώ εκήρυττον, συνέβη τούτο: Ιδού έγινε σεισμός και (με την ανακίνησιν πού δημιούργησε) τα οστά πλησίασαν το εν το άλλο, κατά τρόπον (όχι άτακτο, άλλ') αρμονικό (ώστε έκαστο να λαμβάνη την κανονικήν του θέσιν).
Και είδον μετά θαυμασμού ότι ανεφύοντο εις αυτά νεύρα και σάρκες και επάνω εις αυτά προέβαλλε δέρμα, αλλά πνεύμα ζωής δεν υπήρχε εις αυτά (δηλαδή ήσαν σώματα άψυχα).
Και ό Κύριος είπε προς με:
Κήρυξε προς το πνεύμα, κήρυξε, υιέ ανθρώπου και είπε εις αυτό.
Τα εξής λέγει ό Κύριος:
Εκ των τεσσάρων ανέμων (δηλαδή εξ όλων των σημείων του ορίζοντος), έλθέ, ω πνεύμα και εμφύσησε (πνοή ζωής) εις τα άψυχα αυτά σώματα, ώστε να αποκτήσουν ζωήν.
Και κήρυξα, συμφώνως πρός την εντολή του Κυρίου. Και εισήλθεν εις αυτά (τα άψυχα σώματα) το ζωογόνο πνεύμα και έγιναν ζώντα και εστάθησαν εις τους πόδας των, ήσαν δε πλήθος αναρίθμητο.
Και ελάλησε ό Κύριος προς με και είπεν:
Υιέ ανθρώπου, τα οστά αυτά είναι σύμβολο των Ισραηλιτών, διότι αυτοί λέγουν: Εξηράνθησαν τα οστά μας, εχάθησαν οι ελπίδες μας, ενεκρώθημεν.
Δια τούτο προφήτευσε και είπε προς αυτούς.
Τα εξής λέγει ό Κύριος:
Ιδού εγώ θα ανοίξω τους τάφους σας και θα σας εξαγάγω εξ αυτών (δηλαδή θα σας επαναφέρω εκ της εξορίας σας) και θα σας οδηγήσω εις την χωράν του Ισραήλ. Και τότε, όταν εγώ ανοίξω τους τάφους σας και εξαγάγω εκ των τάφων (σας πού αποτελείτε) τον (περιούσιο) λαό μου, θα βεβαιωθήτε ότι εγώ είμαι ό (παντοδύναμος) Κύριος.
Όντως, θα δώσω εις σας το πνεύμα μου και θα ζωογονηθείτε και θα σας επαναφέρω εις την χωράν σας και θα πεισθήτε ότι εγώ είμαι ό Κύριος.
Υπεσχέθην και θα πραγματοποιήσω ό,τι υπεσχέθην, λέγει ό Κύριος.
Οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης κήρυξαν μετάνοια γιά νά μετανοήσουν οἱ ἄνθρωποι καί νά ἐπιστρέψουν στόν Θεό. Πολλές ἀπό τίς διδασκαλίες τους ἦταν μεσσιανικές, ἀφοῦ ἀναφέρονταν στήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, καί στήν προετοιμασία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ γιά νά δεχθοῦν τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ. Ἀπό ὅλους τοὺς λαούς οἱ Ἰουδαῖοι προετοιμάσθηκαν καλύτερα, γι’ αὐτό καί ἐκεῖ γεννήθηκε ὁ Χριστός καί αὐτό ὀφείλεται στούς Προφῆτες. Γι’ αὐτό καί τούς χρωστοῦμε μεγάλη εὐγνωμοσύνη. Αὐτά πού ἐκεῖνοι ἐκήρυξαν, ἐμεῖς τά ἀπολαμβάνουμε.
Λαμβάνοντας ἀφορμή ἀπό τό ὅραμα τοῦ Προφήτου Ἰεζεκιήλ, θά πρέπη νά πιστεύσουμε ἀκράδαντα στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, πού θά γίνη κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, καί νά προετοιμαζόμαστε γιά νά σταθοῦμε ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ.
Ερμηνεία
Ἱερόθεος Βλάχος (Μητροπολίτης Ναυπάκτου)