"ἀνάβλεψον· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε"
Ευαγγέλιο-Απόστολος, σχολιασμός
Εὐαγγελιο (Λκ. ιη΄ 35-43)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐγένετο ἐν τῷ ἐγγίζειν τὸν ᾿Ιησοῦν εἰς ῾Ιεριχὼ τυφλός τις ἐκάθητο παρὰ τὴν ὁδὸν προσαιτῶν· ἀκούσας δὲ ὄχλου διαπορευομένου ἐπυνθάνετο τί εἴη ταῦτα. ἀπήγγειλαν δὲ αὐτῷ ὅτι ᾿Ιησοῦς ὁ Ναζωραῖος παρέρχεται. καὶ ἐβόησε λέγων· ᾿Ιησοῦ υἱὲ Δαυΐδ, ἐλέησόν με. καὶ οἱ προάγοντες ἐπετίμων αὐτῷ ἵνα σιωπήσῃ· αὐτὸς δὲ πολλῷ μᾶλλον ἔκραζεν· υἱὲ Δαυΐδ, ἐλέησόν με. σταθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ἐκέλευσεν αὐτὸν ἀχθῆναι πρὸς αὐτόν. ἐγγίσαντος δὲ αὐτοῦ ἐπηρώτησεν αὐτὸν λέγων· τί σοι θέλεις ποιήσω; ὁ δὲ εἶπε· Κύριε, ἵνα ἀναβλέψω. καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἀνάβλεψον· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε. καὶ παραχρῆμα ἀνέβλεψε, καὶ ἠκολούθει αὐτῷ δοξάζων τὸν Θεόν· καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἰδὼν ἔδωκεν αἶνον τῷ Θεῷ.
1. Μὴν κλείνεις τὸν δρόμο...
Κόσμος πολὺς ἀκολουθοῦσε τὸν Κύριο ποὺ ἤδη πλησίαζε ἔξω ἀπὸ τὴν Ἱεριχώ. Καθὼς προχωροῦσε ὅλος αὐτὸς ὁ λαός, ἕνας τυφλὸς ζητιάνος, ποὺ καθόταν στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου, ἄκουσε τὸν θόρυβο, ρώτησε τί συμβαίνει καὶ ὅταν ἔμαθε ὅτι θὰ περνοῦσε ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Χριστός, ἄρχισε νὰ φωνάζει δυνατά:
–Ἰησοῦ, ἔνδοξε ἀπόγονε τοῦ Δαβίδ, σπλαχνίσου με, ἐλέησέ με!
Τότε αὐτοὶ ποὺ προπορεύονταν, «ἐπετίμων αὐτῷ ἵνα σιωπήσῃ»· μὲ τόνο αὐστηρὸ τοῦ ἔλεγαν νὰ σωπάσει, διότι νόμιζαν ὅτι μὲ τὶς φωνές του θὰ ἐνοχλοῦνταν ὁ Κύριος.
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, οἱ ὁποῖοι μάλιστα δὲν ἦταν ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ ἀλλὰ ἀκόλουθοί Του, ἀπὸ λανθασμένη ἐκτίμηση τῶν πραγμάτων στέκονταν ἐμπόδιο στὸ νὰ γνωρίσει μιὰ ψυχὴ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Σὲ ἄλλη παρόμοια περίπτωση οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ εἶχαν ἐμποδίσει αὐτοὺς ποὺ ἔφερναν τὰ παιδιὰ στὸ Χριστὸ γιὰ νὰ τὰ εὐλογήσει, ἐπειδὴ νόμιζαν ὅτι δὲν ἦταν σωστὸ νὰ ἀπασχολοῦν τὸν Κύριο μὲ μικρὰ παιδιά. Ὅμως ὁ Κύριος τοὺς ὑπέδειξε νὰ μὴν τὰ ἐμποδίσουν: «Ἄφετε τὰ παιδία καὶ μὴ κωλύετε αὐτὰ ἐλθεῖν πρός με» (Ματθ. ιθ΄ 14).
Ἂς εἴμαστε κι ἐμεῖς προσεκτικοί, διότι μερικὲς φορὲς κάποιοι ἄνθρωποι εἴτε ἀπὸ ἄγνοια εἴτε ἀπὸ προκατάληψη δὲν δίνουν σωστὲς συμβουλές. Λένε: «Τί κάνεις στὴν ἐκκλησία τόσην ὥρα; Καλόγερος θὰ γίνεις;... Πῶς θὰ προχωρήσεις στὴ ζωή; Μὲ τὸ σταυρὸ στὸ χέρι;... Κάνε καὶ μερικὲς ὑποχωρήσεις»... Ἀλίμονο ἂν στεκόμαστε ἐμπόδιο στοὺς ἀνθρώπους ποὺ θέλουν νὰ πλησιάσουν καὶ νὰ γνωρίσουν τὸν Χριστό. Εἰδικότερα οἱ γονεῖς, οἱ δάσκαλοι κι οἱ παιδαγωγοὶ ἂς φροντίζουμε νὰ διευκολύνουμε τὸν δρόμο τῶν νέων ἀνθρώπων ποὺ ἀναζητοῦν στήριγμα καὶ ἐλπίδα κοντὰ στὸ Χριστό.
2. Προσευχὴ μὲ ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονὴ
Ὡστόσο ὁ φτωχὸς καὶ περιφρονημένος ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τυφλὸς δὲν ἀπογοητεύτηκε. Παρὰ τὶς ἀντιδράσεις τοῦ πλήθους ἐκεῖνος ἐπέμενε νὰ ζητᾶ βοήθεια ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ μάλιστα μὲ πολὺ μεγαλύτερη δύναμη: «Πολλῷ μᾶλλον ἔκραζεν· υἱὲ Δαυΐδ, ἐλέησόν με».
Προσευχόμαστε κι ἐμεῖς στὸν Κύριο καὶ παρακαλοῦμε νὰ μᾶς βοηθήσει στὶς διάφορες δυσκολίες ποὺ ἀντιμετωπίζουμε. Ὅμως δὲν βλέπουμε πάντοτε ἄμεσο ἀποτέλεσμα. Ἴσως παρουσιάζονται ἐμπόδια ποὺ δὲν εἴχαμε ὑπολογίσει. Ἂς μὴν ἀπογοητευόμαστε. Ἡ προσευχὴ θέλει ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονή. Ἐφόσον γνωρίζουμε ὅτι αὐτὸ ποὺ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ δὲν εἶναι ἀντίθετο μὲ τὸ θέλημά Του, ἂς συνεχίσουμε νὰ προσευχόμαστε μὲ θερμὴ καὶ ἀκατάβλητη πίστη. Μὲ τὴ βεβαιότητα ὅτι τὸ αἴτημά μας κάποτε θὰ ἐκπληρωθεῖ, ἔστω καὶ μετὰ ἀπὸ χρόνια. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ἐπιμονῆς στὴν προσευχὴ εἶναι αὐτὸ τῆς ἁγίας Μόνικας, ἡ ὁποία εἶχε πικραθεῖ πολὺ ἀπὸ τὸ παραστράτημα τοῦ υἱοῦ της Αὐγουστίνου. Ἐκεῖνος νέος στὴν ἡλικία εἶχε παρασυρθεῖ στὴν ἀθεΐα καὶ τὴν ἁμαρτωλὴ ζωὴ καὶ εἶχε ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ἡ πιστὴ μητέρα πονοῦσε γιὰ τὸ τραγικό του ὀλίσθημα, ἀλλὰ δὲν ἔπαψε νὰ ἐλπίζει. Δεκαεπτὰ ὁλόκληρα χρόνια ἔκανε προσευχὴ μὲ πίστη καὶ ἁγία ἐπιμονὴ καὶ τελικὰ τὸ θαῦμα ἔγινε. Ὁ ἐπαναστάτης νέος μετανόησε εἰλικρινά, βαπτίστηκε χριστιανός, ἀφιέρωσε τὴ ζωή του στὴ διακονία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τελικὰ ἀναδείχθηκε ἅγιος, ὁ ἅγιος Αὐγουστῖνος ἐπίσκοπος Ἰππῶνος. Αὐτὴ εἶναι ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς ποὺ γίνεται μὲ ἀνυποχώρητη ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονή.
3. Ἡ πίστη ποὺ σώζει
Καὶ ὁ τυφλὸς τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου ἀνταμείφθηκε γιὰ τὴν ἐπιμονή του. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς διέκοψε τὴν πορεία Του, εἶπε νὰ τὸν φέρουν κοντά Του καὶ τὸν θεράπευσε λέγοντας: «Ἀνάβλεψον· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Ἀπόκτησε τὸ φῶς σου! Ἡ πίστη ποὺ ἔχεις ὅτι εἶμαι ὁ ἀπόγονος τοῦ Δαβὶδ καὶ ὅτι ἔχω τὴ δύναμη νὰ σοῦ δώσω τὴν ὑγεία τῶν ματιῶν σου, σὲ ἔσωσε ἀπὸ τὴν ἀθεράπευτη τύφλωσή σου.
«Ἡ πίστη σου σὲ ἔσωσε!». Τέτοια θερμὴ καὶ ζωντανὴ πίστη ἔχουμε κι ἐμεῖς ἀνάγκη νὰ ἀποκτήσουμε. Πίστη στὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ ὡς Μεσσία καὶ Λυτρωτή. Πίστη ποὺ χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἐμπιστοσύνη ἀπόλυτη στὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Πίστη ἡ ὁποία δὲν εἶναι θεωρητική, ἀλλὰ δοκιμάζεται πάνω στὰ πράγματα, καὶ μάλιστα μὲ σκληρὲς δοκιμασίες καὶ τεράστια ἐμπόδια ποὺ ὀρθώνονται μπροστά μας. Ἂν θεμελιώσουμε τὴ ζωή μας στὴ θερμή, ζωντανὴ καὶ ἔμπρακτη πίστη, τότε πραγματικὰ μποροῦμε νὰ ἐλπίζουμε στὴ σωτηρία μας σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου: «Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε».
Απόστολος (Ἐφεσ. ε΄ 8-19)
Ἀδελφοί, ὡς τέκνα φωτὸς περιπατεῖτε· — ὁ γὰρ καρπὸς τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καὶ δικαιοσύνῃ καὶ ἀληθείᾳ· — δοκιμάζοντες τί ἐστιν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ. καὶ μὴ συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους, μᾶλλον δὲ καὶ ἐλέγχετε· τὰ γὰρ κρυφῆ γινόμενα ὑπ᾿ αὐτῶν αἰσχρόν ἐστι καὶ λέγειν· τὰ δὲ πάντα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦται· πᾶν γὰρ τὸ φανερούμενον φῶς ἐστι. διὸ λέγει· ἔγειρε ὁ καθεύδων καὶ ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν, καὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός. Βλέπετε οὖν πῶς ἀκριβῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ᾿ ὡς σοφοί, ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι. διὰ τοῦτο μὴ γίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ συνιέντες τί τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου. καὶ μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία, ἀλλὰ πληροῦσθε ἐν Πνεύματι, λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ.
Φῶς τοῦ κόσμου
1. «Τέκνα φωτὸς»
Πυκνὸ τὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πλάνης παρασύρει τὸν κόσμο σὲ τραγικὰ ἀδιέξοδα. Κι ὁ ἄνθρωπος δὲν παύει ν’ ἀναζητᾶ φῶς κι ἐλπίδα. Γι’ αὐτὸ κι ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ καλεῖ τοὺς πιστοὺς χριστιανοὺς νὰ γίνουν αὐτοὶ φῶς μέσα στὴν κοινωνία. Ἐφόσον εἶστε ἑνωμένοι μὲ τὸν Κύριο, ἀκτινοβολεῖτε τὸ φῶς Του, γράφει. Κι ἐσεῖς λοιπόν, «ὡς τέκνα φωτὸς περιπατεῖτε». Νὰ συμπεριφέρεστε σὰν παιδιὰ τοῦ φωτός· σὰν ἄνθρωποι ποὺ ὅλη τους ἡ ζωὴ εἶναι φῶς, καὶ λάμπουν μὲ τὴν ἀρετή τους.
Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου ἀπηχεῖ τὸν παρόμοιο λόγο τοῦ Κυρίου ποὺ εἶπε στοὺς μαθητές Του: «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. ε΄ 14). Ἐσεῖς εἶστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου, διότι ἔχετε προορισμὸ μὲ τὸ φωτεινό σας παράδειγμα καὶ μὲ τὰ λόγια σας, ποὺ μεταδίδουν τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας, νὰ φωτίζετε τοὺς ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται σὲ πνευματικὸ σκοτάδι.
Ὁ πιστὸς χριστιανὸς ὅταν ζεῖ σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γίνεται τὸ ἀναμμένο λυχνάρι ποὺ ρίχνει φῶς μέσα στὴ νύχτα καὶ καθοδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο, καθέναν ὁ ὁποῖος ψάχνει νὰ βρεῖ τὸν σωστὸ δρόμο ποὺ θὰ τὸν ὁδηγήσει στὸν προορισμό του. Καὶ εἶναι αὐτὸ τὸ φῶς δριμὺς ἔλεγχος γιὰ τὸν πονηρὸ καὶ διεφθαρμένο κόσμο ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ προβάλει καὶ ἐπιβάλει τὰ σκοτεινά του ἔργα ὡς τρόπο ζωῆς παρασύροντας πολλούς.
Ἂς παρακαλοῦμε λοιπὸν τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τὴν πηγὴ τοῦ ἀληθινοῦ φωτός, νὰ πλημμυρίζει τὴ ζωή μας μὲ τὸ δικό Του φῶς, κι ἂς ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε ἑνωμένοι μαζί Του μὲ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν Του καὶ τὴ συμμετοχή μας στὰ ἅγια Μυστήρια, ὥστε νὰ γίνουμε, ὅπως γράφει ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος, «τέκνα φωτός»!
2. «Ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρὸν»
Συνεχίζοντας ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὶς συμβουλές του πρὸς τοὺς Ἐφεσίους, τοὺς συνιστᾶ νὰ συμπεριφέρονται μὲ σύνεση καὶ φρόνηση, «ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι». Τοὺς προτρέπει δηλαδὴ νὰ ἀξιοποιοῦν πνευματικὰ κάθε εὐκαιρία, νὰ τὴν ἁρπάζουν ἀμέσως. Νὰ μὴν τὴ χάνουν, διότι ἐξαιτίας τοῦ κακοῦ ποὺ ἐπικρατεῖ, οἱ ἡμέρες εἶναι γεμάτες σκάνδαλα, καὶ γι’ αὐτό, ἐνῶ οἱ εὐκαιρίες γιὰ τὸ καλὸ εἶναι σπανιότερες, οἱ ἀφορμὲς γιὰ τὸ κακὸ εἶναι πολὺ περισσότερες.
Πόσο ἐπίκαιρος ἀκούγεται σήμερα αὐτὸς ὁ θεόπνευστος λόγος! Ζοῦμε πράγματι σὲ ἡμέρες ἀποκαλυπτικές: «αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι». Στὶς μέρες μας τὸ κακὸ ὄχι ἁπλῶς κυριαρχεῖ, ἀλλὰ διατυμπανίζεται ὡς καλό. Καθημερινὰ βλέπουμε ὅτι διαστρέφεται ἡ ἔννοια τοῦ καλοῦ, τοῦ ἠθικοῦ, τοῦ ἀληθινὰ ὡραίου. Ἡ βία, ἡ ἀνηθικότητα κι οἱ κάθε εἴδους ἁμαρτωλὲς ἐξαρτήσεις διαφημίζονται παντοῦ, ἀκόμη καὶ στὰ μικρότερα παιδιά.
Χρειάζεται λοιπὸν ἰδιαίτερη προσοχή. «Βλέπετε πῶς ἀκριβῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ’ ὡς σοφοί, ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν», λέγει ὁ ἅγιος Ἀπόστολος. Προσέξτε! Μὴν παρασύρεστε ἀπὸ τὸ ρεῦμα τοῦ κόσμου. Μὴ σπαταλᾶτε τὸν χρόνο σας σὲ διασκεδάσεις ποὺ φθείρουν τὴν ψυχή σας. Μὴν ἀφήνετε τὸν ἑαυτὸ σας ἐκτεθειμένο νὰ βλέπει καὶ νὰ διαβάζει ὁτιδήποτε προβάλλεται. Ἀξιοποιῆστε τὸν χρόνο σας συμμετέχοντας σὲ ἔργα ἀγάπης καὶ διακονίας πρὸς τὸν συνάνθρωπο. Φροντίστε νὰ καλλιεργεῖτε τὴν ψυχή σας μὲ πνευματικὴ μελέτη καὶ προσευχή. Κάνετε τὴν αὐτοκριτική σας, ἐξομολογηθεῖτε καὶ λάβετε δυνατὲς ἀποφάσεις γιὰ πιὸ συστηματικὸ ἀγώνα στὸ ἑξῆς. Τώρα εἶναι εὐκαιρία!
3. Μὲ ὕμνους καὶ ὠδὲς πνευματικὲς
Μὲ αὐστηρότητα ὁ ἀπόστολος Παῦλος μίλησε στοὺς χριστιανοὺς γι’ αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ ἀποφεύγουν. Ὡστόσο δὲν μένει στὸ ἀρνητικό. Τοὺς καλεῖ νὰ γευθοῦν καὶ τὶς χαρὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Λέγει: «πληροῦσθε ἐν Πνεύματι, λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ»· νὰ γεμίζετε μέσα σας μὲ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ νὰ τέρπετε τοὺς ἑαυτούς σας μὲ ψαλμοὺς καὶ ὕμνους καὶ ὠδὲς πνευματικές, τραγουδώντας καὶ ψάλλοντας μὲ τὴν καρδιά σας στὸν Κύριο.
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ ψαλμωδία γαληνεύει τὸν ἄνθρωπο, καταπραΰνει τὰ πάθη, διώχνει τοὺς κακοὺς λογισμούς, δίνει ὤθηση στὴν προσευχή. Γι’ αὐτὸ ἄλλωστε καὶ ἡ Ἐκκλησία χρησιμοποιεῖ στὴ θεία λατρεία ὕμνους καὶ ψαλμωδίες, ἀφενὸς μὲν ὡς ἔκφραση δοξολογίας, ἀφετέρου δὲ ὡς μέσο ἀγωγῆς καὶ διδασκαλίας τῶν πιστῶν. Κι οἱ ἅγιοι Πατέρες, σύμφωνα μὲ τὸ γραφικὸ «εὐθυμεῖ τις; ψαλλέτω» (Ἰακ. ε΄ 13), μᾶς συνιστοῦν νὰ ψάλλουμε σὲ κάθε περίσταση ποὺ θέλουμε νὰ ξεκουράσουμε τὸ πνεῦμα μας ἢ νὰ τονώσουμε τὴν ψυχή μας.
Ἂς μάθουμε λοιπὸν νὰ ἀναζητοῦμε ἁγνοὺς τρόπους ψυχαγωγίας καί, τὸ κυριότερο, ἂς καθαρίζουμε τὴν καρδιά μας, γιὰ νὰ πλημμυρίζει ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διότι μόνο τότε μποροῦμε νὰ ἀπολαμβάνουμε τὸ πλήρωμα τῆς χαρᾶς.