Άγιος Τύχων, αρχιεπίσκοπος Βορονέζ και Ζαντόνσκ
Μην κολακεύεις τούς άλλους, αλλά να τούς φέρεσαι με απλότητα, όπως στον εαυτό σου. Όπως τούς φέρεσαι εξωτερικά, το ίδιο να αισθάνεσαι καίω εσωτερικά. Ό,τι τούς λένε τα χείλη σου, αυτό
να πιστεύει και ἡ καρδιά σου.
Ἡ κολακεία καί ἡ ὑποκρισία εἶναι γνωρίσματα μικρῶν ἀνθρώπων, πού στίς καρδιές τους ζεῖ ὁ διάβολος, διδάσκοντάς τους τό ψέμα καί τήν ὑποκρισία γιά τήν ἀποπλάνησή τους.
Μή συμπεριφέρεσαι λοιπόν στόν πλησίον σου πονηρά καί ὕπουλα, γιά νά μήν παραχωρήσεις τόπο τῆς καρδιᾶς σου στό διάβολο, ὁπότε θά σέ κατακτήσει καί θά σέ κάνει δοῦλο του.
***
Νά εἶσαι ἰδιαίτερα προσεκτικός, ὥστε νά μήν προσβάλλεις κανέναν ἄνθρωπο εἴτε μέ τά λόγια εἴτε μέ τά ἔργα σου, γιατί αὐτό εἶναι πολύ βαρύ ἀμάρτημα. Ὅταν προσβάλλεις τόν ἄνθρωπο, εἶναι σά νά προσβάλλεις τό Θεό, πού ἀγαπάει τόν ἄνθρωπο. Ὅποιος ἁμαρτάνει στό δημιούργημα, ἁμαρτάνει καί στόν ἴδιο τό Δημιουργό.
Ὅπως καταλαβαίνεις, αὐτό εἶναι φοβέρο. Γι’ αὐτό, ἄν τύχει νά προσβάλεις τόν πλησίον σου, τρέξε ἀμέσως νά τοῦ ζητήσεις συγγνώμη, γιά νά μήν πέσεις στή δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ.
***
Δέν ὠφελεῖ νά περιεργάζεσαι τίς πράξεις τῶν ἄλλων. Ἡ περιέργεια αὐτή δίνει ἀφορμή γιά συκοφαντία, κατάκριση καί ἄλλα βαριά ἁμαρτήματα. Ποιά ἀνάγκη ὑπάρχει ν’ ἀσχολεῖσαι μέ τούς ἄλλους; Ἐξέτασε καί γνώρισε τόν ἑαυτό σου.
Νά θυμᾶσαι τίς παλιές σου ἁμαρτίες καί νά τίς ἐξαλείφεις μέ τή μετάνοια καί τή συντριβή τῆς καρδιᾶς, κι ἔτσι δέν θά κοιτᾶς τί κάνουν οἱ ἄλλοι. Νά παρατηρεῖς συχνά μέσα σου, ἐξετάζοντας μήπως φωλιάζει ἐκεῖ κανένα ὀλέθριο κακό, καί θά βρεῖς ἔτσι ἱκανοποίηση. Βέβαια δέν εἶναι δυνατή ἡ ἀκριβής ἐξέταση τῆς καρδιᾶς μας, ἀλλά πάντως μποροῦμε νά ξέρουμε ὅτι μέσα της φωλιάζει κάθε κακία.
Αὐτή ἡ ἔρευνά σου εἶναι πολύ ὠφέλιμη, γιατί γεννάει τήν ταπείνωση, τό φόβο τοῦ Θεοῦ, τήν ἐπιμέλεια τοῦ ἑαυτοῦ σου, τήν ἀνάταση καί τήν προσευχή.
Ἡ ἐξέταση τῶν ξένων σφαλμάτων εἶναι, ἀντίθετα, ἡ πηγή κάθε ἁμαρτίας. Καί στά μάτια τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων εἶναι μισητή περιέργεια. Φυλάξου λοιπόν ἀπ’ αὐτήν.
Ἄν δεῖς ἤ ἀκούσεις κάποιον ν’ ἁμαρτάνει, μήν τόν κατακρίνεις. Γιατί, ἄν ἐσύ πεῖς τό ἁμαρτημά του σ’ ἕναν, αὐτός θά τό πεῖ σέ δεύτερο, ἐκεῖνος σέ τρίτο, ὁ τρίτος σέ τέταρτο, κι ἔτσι θά τό μάθουν ὅλοι καί θά τόν κατακρίνουν, πράγμα πού εἶναι βαρύ. Αἰτία ὅλης αὐτῆς τῆς καταστάσεως θά εἶσαι ἐσύ, πού διαφήμισες πρῶτος τό παράπτωμα τοῦ ἀδελφοῦ σου.
Ὅσοι κατακρίνουν καί συκοφαντοῦν, μοιάζουν μέ τούς λεπρούς, πού ἐνοχλοῦν μέ τή δυσοσμία τους καί τούς ἄλλους· ἤ μ’ ἐκείνους πού ἔχουν προσβληθεῖ ἀπό λοιμική ἀρρώστια καί μεταφέρουν ἀπό τόπο σέ τόπο τό μόλυσμα, προξενώντας παντοῦ συμφορά. Γι’ αὐτό μή συκοφαντεῖς τόν πλησίον σου, γιά νά μήν ἁμαρτάνεις ἐσύ, οὔτε νά δίνεις στούς ἄλλους ἀφορμή γιά ἁμαρτία.
Ἀπόφευγε λοιπόν τήν κατάκριση, γιατί καθένας “τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἤ πίπτει” (Ρωμ. 14, 4). Ἄλλωστε εἶσαι κι ἐσύ ἁμαρτωλός· καί ἀφοῦ στόν δίκαιο δέν ἐπιτρέπεται νά κρίνει καί νά κατακρίνει, πόσο περισσότερο στόν ἁμαρτωλό!
Ἡ κρίση τῶν ἀνθρώπων εἶναι μόνο τοῦ Χριστοῦ ἔργο, πού Τοῦ ἔχει ἀνατεθεῖ ἀπό τόν οὐράνιο Πατέρα Του. Αὐτός θά κρίνει “ζῶντας καί νεκρούς”, καί σ’ αὐτή τήν κρίση θά παραστεῖς κι ἐσύ. Πρόσεχε λοιπόν, μήπως σφετερίζεσαι τό ἀξίωμα τοῦ Χριστοῦ!
Μήν κατακρίνεις τούς ὁμοίους σου ἀνθρώπους, γιά νά μή βρεθεῖς στή μέλλουσα Κρίση φορτωμένος μ’ αὐτή τήν ὀλέθρια ἁμαρτία καί καταδικαστεῖς στήν αἰώνια κόλαση. Στρέφε τό βλέμμα σου καί τή σκέψη σου στόν ἑαυτό σου· ἀνάκρινέ τον, ξεσκέπαζέ τον, καταδίκαζέ τον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιά τίς ἁμαρτίες του, ὥστε νά πετύχεις τή μετάνοια. Ζήτησε ἀπό τό Θεό ἔλεος γιά τόν ἔνοχο ἑαυτό σου, ὅπως ὁ τελώνης, γιά νά δικαιωθεῖς ἀπό τήν ἀγαθότητά Του.
Ἄκουσε τί λέει ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός σ’ αὐτόν πού κατακρίνει: “Τί δέ, βλέπεις τό κάρφος τό ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τήν δέ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοκόν οὐ κατανοεῖς; ἤ πῶς ἐρεῖς τῷ ἀδελφῷ σου, ἄφες ἐκβάλλω τό κάρφος ἀπό τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καί ἰδού ἡ δοκός ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου; ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τήν δοκόν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καί τότε διαβλέψεις ἐκβάλλειν τό κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου” (Ματθ. 7, 3-5).
Βλέπεις ὅτι ὅσοι κρίνουν καί κατακρίνουν τούς ἄλλους, εἶναι ὑποκριτές καί κίβδηλοι χριστιανοί; Τέτοιοι χριστιανοί, ἔστω κι ἄν ἐξωτερικά φαίνονται ἅγιοι, ἔχουν κρυφές ἁμαρτίες πού δέν τίς βλέπουν, κι ἔτσι ἀγνοοῦν τόν ἴδιο τόν ἑαυτό τους.
Ἀπό τό βιβλίο «Πορεία πρός τόν οὐρανό», ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, ΩΡΩΠΟΣ, ΑΤΤΙΚΗ