"ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; οι δε εννέα πού"
Ευαγγέλιο-Απόστολος, σχολιασμός
Ευαγγέλιον: Λουκ. ιζ΄ 12-19
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσερχομένου τοῦ ᾿Ιησοῦ εἴς τινα κώμην ἀπήντησαν αὐτῷ δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἳ ἔστησαν πόρρωθεν, καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς. καὶ ἰδὼν εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐκαθαρίσθησαν. εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν, ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψε μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεόν, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ εὐχαριστῶν αὐτῷ· καὶ αὐτὸς ἦν Σαμαρείτης. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ; οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος; καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἀναστὰς πορεύου· ἡ πίστις σου σέσωκέ σε.
Εὐγνωμοσύνη πρός τόν Θεό
«Εἷς ἐξ αὐτῶν, ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψε... δοξάζων τὸν Θεὸν»
Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε τὴ διήγηση γιὰ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τῶν δέκα λεπρῶν καὶ θαυμάσαμε τὴ θερμὴ εὐγνωμοσύνη ἑνὸς ἀπὸ τοὺς δέκα θεραπευμένους, ποὺ ἦταν Σαμαρείτης. Αὐτός, «ἰδὼν ὅτι ἰάθη», σημειώνει ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ἐπέστρεψε στὸν Κύριο καὶ μὲ δυνατὴ φωνή, πεσμένος στὸ ἔδαφος, δόξαζε τὸν Θεὸ καὶ εὐχαριστοῦσε τὸν Εὐεργέτη του. Μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμὴ ἂς δοῦμε ποιὲς εἶναι οἱ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ σ᾿ ἐμᾶς καὶ πῶς θὰ ἐκφράζουμε πρὸς Ἐκεῖνον τὴν εὐγνωμοσύνη μας.
1. Οἱ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ σ᾿ ἐμᾶς
Οἱ εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀμέτρητες. Μᾶς δημιούργησε ἐκ τοῦ μηδενός. Μᾶς δίνει ὑγεία, ὅλα τὰ μέσα γιὰ τὴ συντήρησή μας, καθημερινὴ τροφή, ροῦχα, σπίτι. Ἡ πρόνοιά Του ἁπλώνεται σὲ κάθε πτυχὴ τῆς ζωῆς μας: στὴν οἰκογένεια, στὴν ἐργασία… Πῶς τὰ τακτοποιεῖ πάντοτε ὅλα, τὶς περισσότερες φορὲς πρὶν προλάβουμε νὰ Τοῦ ζητήσουμε αὐτὸ ποὺ θέλουμε! Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ πόσους κινδύνους μᾶς προστατεύει!
Ἀσυγκρίτως μεγαλύτερες εἶναι οἱ πνευματικὲς δωρεές Του· ἐνῶ ἡ κορυφαία εὐεργεσία εἶναι ὅτι ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του πρὸς ἐμᾶς ἔγινε ἄνθρωπος καὶ σταυρώθηκε καὶ ἀναστήθηκε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Μᾶς γλύτωσε ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση καὶ μᾶς χάρισε τὴν αἰώνια ζωή. Μᾶς ἔβαλε μέσα στὴν Ἐκκλησία Του, μᾶς ἀξίωσε νὰ γνωρίσουμε τὴν ἀλήθεια, νὰ εἴμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Βαπτισθήκαμε, χρισθήκαμε, ζοῦμε μέσα στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου πνέει ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γνωρίζουμε τὸ νόημα τῆς ζωῆς. Μποροῦμε νὰ ἀντιμετωπίζουμε τὸν θάνατο μὲ ἐλπίδα. Μᾶς χάρισε τὸν λόγο Του, τὴν Ἁγία Γραφή, τὸ μεγάλο ὅπλο τῆς προσευχῆς. Λαμβάνουμε ἄφεση ἁμαρτιῶν στὸ Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Παίρνουμε τὸν Θεὸ μέσα μας στὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας – ὑπάρχει τίποτε ἀνώτερο στὴ γῆ; Ἔχουμε πατέρα μας τὸν Θεό, μητέρα τὴ Θεοτόκο. Ἔχουμε ἄγγελο φύλακα, βοηθοὺς καὶ συμπαραστάτες μας τοὺς Ἁγίους. Ἔχουμε ἐν Χριστῷ ἀδελφοὺς τοὺς ἄλλους πιστούς.
Εὐεργεσίες ὅμως εἶναι καὶ οἱ θλίψεις ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς στὴ ζωή μας. Εὐεργεσίες; Ναί, μεγάλες εὐεργεσίες. Γιατὶ ὅταν τὶς ἀντιμετωπίζουμε μὲ πίστη καὶ ὑπομονή, ἐξαγιαζόμαστε. Ἔλεγε ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης: «Ἡ ὑγεία εἶναι μεγάλο δῶρο. Τὴν ὠφέλεια ὅμως ποὺ δίνει ὁ πόνος, δὲν μπορεῖ νὰ τὴ δώσει ἡ ὑγεία».
Εὐεργεσίες, ἀναρίθμητες εὐεργεσίες! Ἀλλὰ πῶς μποροῦμε νὰ ἐκδηλώνουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας;
2. Πῶς θὰ ἐκφράζουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας
Πρῶτα-πρῶτα νὰ μελετοῦμε τὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ. Τὸ βράδυ πρὶν ἀπὸ τὴν προσευχή μας νὰ σκεφτόμαστε πῶς μᾶς εὐεργέτησε ὁ Θεὸς ἐκείνη τὴν ἡμέρα· ἢ στὸ τέλος τοῦ χρόνου, τὶς εὐεργεσίες ἐκείνου τοῦ χρόνου. Συχνὰ νὰ ἀφιερώνουμε λίγο χρόνο γιὰ νὰ μελετοῦμε τὸ Πάθος τοῦ Κυρίου.
Ἔτσι θὰ συνειδητοποιοῦμε τὶς εὐεργεσίες Του καὶ θὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε στὴν προσευχή μας. Ἡ προσευχή μας νὰ μὴν περιέχει μόνο αἰτήματα, ἀλλὰ καὶ εὐχαριστίες. Κάθε μέρα τῆς ζωῆς μας ὁπωσδήποτε νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο γιὰ τὴν ἐνανθρώπησή Του, τὴ Σταύρωση καὶ Ἀνάστασή Του. Νὰ Τὸν εὐχαριστοῦμε καὶ γιὰ τὸ ὅτι εἴμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί.
Ἐπίσης νὰ ἐκκλησιαζόμαστε μὲ διάθεση εὐγνωμοσύνης. Ἡ θεία Λειτουργία ἔχει κατεξοχὴν χαρακτήρα εὐχαριστίας. Σὲ μιὰ Εὐχή της ὁ ἱερέας λέει: Σὲ εὐχαριστοῦμε, Κύριε, γιὰ ὅλα, «ὑπέρ… τῶν φανερῶν καὶ ἀφανῶν εὐεργεσιῶν»· γιὰ τὶς γνωστὲς καὶ ἄγνωστες εὐεργεσίες Σου.
Τὸ σημαντικότερο ὅμως εἶναι νὰ ἐκδηλώνουμε τὴν εὐχαριστία μας ἔμπρακτα, μὲ τὴ ζωή μας. Νὰ ἐκφράζουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας κάνοντας ὑπακοὴ στὸ θέλημά Του. Ὁ Θεὸς μοῦ δίνει τόσα ἀγαθά, κι ἐγὼ δὲν θὰ δώσω κάτι ἀπὸ αὐτὰ στοὺς φτωχούς; Μοῦ ἔδωσε ὑγιὴ μάτια, ἐπιτρέπεται ἐγὼ νὰ τὰ μολύνω μὲ ἄσχημα θεάματα; Μοῦ ἔδωσε μυαλὸ νὰ σκέφτομαι καὶ γλώσσα νὰ μιλάω· μπορῶ ἐγὼ νὰ τὰ χρησιμοποιῶ γιὰ νὰ κατακρίνω τοὺς ἄλλους; Ὁ Χριστὸς πάνω στὸ Σταυρὸ συγχώρησε τοὺς σταυρωτές Του, ἐγὼ δὲν θὰ συγχωρήσω αὐτοὺς ποὺ μοῦ φταῖνε; Ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε γιὰ τὶς ἁμαρτίες μου, κι ἐγὼ δὲν θὰ σταυρώσω τὰ πάθη μου; Θὰ ἐξακολουθῶ νὰ προτιμῶ τὴν ἁμαρτία;
* * *
Μέσα στὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια ἀκοῦμε τὸν Κύριο κάποιες φορὲς νὰ διατυπώνει παράπονο. Μία ἀπὸ αὐτὲς εἶναι ἡ σημερινή: «Δὲν θεραπεύθηκαν οἱ δέκα; Οἱ ἄλλοι ἐννέα ποῦ εἶναι; Χάθηκαν νὰ γυρίσουν πίσω καὶ νὰ δοξάσουν τὸν Θεό;». Ὁ Θεὸς παραπονεῖται γιὰ τὴν ἀχαριστία τῶν ἀνθρώπων, ἂν καὶ δὲν κερδίζει τίποτε ἀπὸ τὶς εὐχαριστίες τους. Οἱ ἄνθρωποι κερδίζουν. Γιατὶ ὁ Θεὸς σ᾿ ἐκείνους ποὺ Τὸν εὐγνωμονοῦν μὲ λόγια καὶ μὲ ἔργα καὶ ὠφελοῦνται ἀπὸ τὶς εὐεργεσίες Του, τοὺς δίνει καὶ ἄλλες. Κολυμπᾶμε μέσα στὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ. Ἂς μάθουμε νὰ Τοῦ λέμε «εὐχαριστῶ», ἂς γίνουμε εὐγνώμονες πρὸς τὸν Εὐεργέτη μας.
Ἀπόστολος: Κολσ. β΄ 4-11
Aδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· νυνὶ δὲ ἀπόθε-σθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, ὅπου οὐκ ἔνι Ἕλλην καὶ ᾿Ιουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός.
Μακριά ἀπό τό ψέμα
"Μή ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους"
Ἕνα ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ εὔκολα εἰσχωρεῖ στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τὸ ψέμα. Ἴσως διότι ὁ ὑποκινητής του διάβολος ἔχει κατορθώσει νὰ πείσει τὸν ἄνθρωπο ὅτι εἶναι τάχα μικρὴ ἁμαρτία τὸ ψέμα. Αὐτὴ τὴν ἐσφαλμένη ἀντίληψη ἐπιθυμεῖ νὰ ἀναιρέσει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα μᾶς δίνει σαφὴ καὶ συγκεκριμένη ὁδηγία στὸ θέμα αὐτό: «Μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους», μᾶς λέει, δηλαδὴ μὴ λέτε ψέματα ὁ ἕνας στὸν ἄλλο. Ὅπως βγάλατε καὶ πετάξατε σὰν παλιὸ καὶ βρώμικο ἔνδυμα κάθε ἁμαρτία, ἔτσι νὰ πετάξετε καὶ τὸ ψέμα. Ἂς δοῦμε ὅμως πῶς ἐκδηλώνεται τὸ πάθος αὐτὸ στὴ ζωή μας καὶ γιατί εἶναι σημαντικὸ νὰ τὸ ἐγκαταλείψουμε ὁριστικά.
1. Τὸ δόλιο πάθος
Δυστυχῶς τὸ ψέμα σὰν ἐπιδημία ἐξαπλώνεται καὶ μολύνει τὴν καθημερινή μας ζωή. Κι εἶναι διάφοροι οἱ τρόποι μὲ τοὺς ὁποίους ἐκδηλώνεται τὸ πάθος αὐτό. Ἄλλοι χρησιμοποιοῦν τὸ ψέμα γιὰ νὰ καλύψουν τὰ λάθη καὶ τὶς παρεκτροπές τους, ἄλλοι γιὰ νὰ παρουσιάσουν ἀνύπαρκτα προτερήματα, ἄλλοι γιὰ νὰ προωθήσουν τὸ προσωπικό τους συμφέρον, ἄλλοι γιὰ νὰ συκοφαντήσουν καὶ νὰ βλάψουν κάποιον. Κι ἔτσι τὸ ψέμα ἐμφανίζεται σὲ κάθε χῶρο τῆς κοινωνικῆς ζωῆς: τὴν οἰκογένεια, τὴν ἐργασία, τὶς ἐμπορικὲς συναλλαγὲς κ.ο.κ. Δὲν εἶναι ὅμως μόνο τὸ ψέμα μὲ τὰ λόγια. Ὑπάρχει περίπτωση νὰ ψεύδεται κάποιος καὶ μὲ τὴν ἴδια τὴ ζωή του, δηλαδὴ νὰ ὑποκρίνεται. Αὐτός, ἐνῶ εἶναι πλεονέκτης, μιλάει γιὰ ἐλεημοσύνη, ἢ ἐνῶ εἶναι ὑπερήφανος, παριστάνει τὸν ταπεινό. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος χαρακτηρίζεται διπρόσωπος. Ἄλλο εἶναι τὸ πραγματικό του πρόσωπο κι ἄλλο παρουσιάζει στοὺς ἀνθρώπους γύρω του. Εἶναι λοιπὸν πολλοὶ καὶ ποικίλοι οἱ τρόποι μὲ τοὺς ὁποίους ἐκδηλώνεται τὸ φοβερὸ καὶ ὕπουλο πάθος τοῦ ψεύδους. Κι εἶναι τόσο πολὺ συνηθισμένο, ὥστε πολλοὶ νὰ τὸ θεωροῦν μικρὴ ἢ ἀσήμαντη ἁμαρτία. Κι ὅμως! Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπιμένει νὰ τὸ ἀπομακρύνουμε ὁριστικὰ ἀπὸ τὴ ζωή μας! Γιατί ἄραγε;
2. Δὲν εἶναι μικρὸ πράγμα!
Δύο λόγους θὰ ὑπογραμμίσουμε, γιὰ τοὺς ὁποίους ὀφείλουμε νὰ ἐξορίσουμε ἀπὸ τὴ ζωή μας τὸ ψεῦδος. Πρῶτον, τὸ γεγονὸς ὅτι μᾶς χωρίζει ἀπὸ τὴν Ἀλήθεια, ποὺ εἶναι ὁ Χριστός. Κάθε ψέμα μᾶς ἀποξενώνει ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ μᾶς κάνει νὰ συγγενεύουμε μὲ τὸ διάβολο, ποὺ εἶναι ὁ πατέρας τοῦ ψεύδους (Ἰω. η΄ 44). Ὁ παμπόνηρος διάβολος εἶναι ποὺ εἶπε τὸ πρῶτο ψέμα στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος λέγοντας στοὺς πρωτοπλάστους ὅτι τάχα, ἂν θὰ ἔτρωγαν τὸν ἀπαγορευμένο καρπό, θὰ γίνονταν κι αὐτοὶ θεοί. Οἱ πρωτόπλαστοι ἔπεσαν θύματα αὐτῆς τῆς ἀπάτης καὶ ἀπὸ τότε ἄρχισε γι’ αὐτοὺς καὶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους μιὰ φοβερὴ τραγωδία. Καὶ ὁ ἐφευρέτης τοῦ ψεύδους δὲν σταμάτησε νὰ ἐπινοεῖ παρόμοιους τρόπους, γιὰ νὰ ἐξαπατᾶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς παρασύρει στὴν ἁμαρτία. Ἄραγε δὲν εἶναι τραγικὸ ὁ ἄνθρωπος νὰ μιμεῖται τὸν φθονερὸ διάβολο καὶ νὰ χρησιμοποιεῖ τὰ δόλια τεχνάσματα καὶ τὶς ὕπουλες μεθόδους του; Εἶναι συγκλονιστικὸς ὁ λόγος τῆς «Ἀποκαλύψεως» ποὺ μᾶς προειδοποιεῖ ὅτι θὰ μείνει ἔξω ἀπὸ τὴ Βασιλεία καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ «πᾶς ὁ φιλῶν καὶ ποιῶν ψεῦδος», δηλαδὴ ὅποιος ἀγαπάει καὶ πράττει τὸ ψέμα (Ἀποκ. κβ΄ 15).
Ὁ δεύτερος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὀφείλουμε νὰ διώξουμε τὸ ψέμα ἀπὸ τὴ ζωή μας εἶναι τὸ ὅτι αὐτὸ μᾶς ἀποξενώνει καὶ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.
Τὸ ψέμα διαλύει τὴν κοινωνικὴ συνοχή, διότι μὲ αὐτὸ χάνεται ἡ ἐμπιστοσύνη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ἀντίθετα, μὲ τὴν εἰλικρίνεια διευκολύνεται ἡ συνεργασία, διαλύονται οἱ ὑποψίες καὶ οἰκοδομεῖται ἡ ἀγάπη.
Εἶναι πολὺ σημαντικὸ αὐτὸ ποὺ τονίζει σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ ἀπόστολος Παῦλος, προκειμένου νὰ μᾶς ἀποτρέψει ἀπὸ τὸ ὀλέθριο αὐτὸ πάθος. Μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι «ἐσμὲν ἀλλήλων μέλη» (Ἐφ. δ΄ 25), δηλαδὴ ὅτι ὅλοι μας ἀποτελοῦμε ἕνα σῶμα καὶ εἴμαστε ὅλοι μέλη τοῦ ἰδίου σώματος. Εἶναι δυνατὸν τὰ μάτια ποὺ βλέπουν ἕνα γκρεμὸ νὰ μὴν πληροφορήσουν σωστὰ τὰ πόδια καὶ νὰ τὰ ἀφήσουν ἐλεύθερα νὰ προχωρήσουν στὴν καταστροφή; Παρομοίως καὶ κάθε ψεῦδος βλάπτει ὄχι μόνο αὐτὸν ποὺ τὸ χρησιμοποιεῖ ἀλλὰ ὅλο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ χριστιανοί, ὡς μέλη τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ὀφείλουμε νὰ λέμε σὲ ὅλους πάντα τὴν ἀλήθεια.
❁ ❁ ❁
Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ δώσουμε πολλὴ προσοχὴ στὸ ζήτημα τοῦ ψεύδους. Ἂς μὴν ἐπιτρέψουμε νὰ μᾶς γίνει συνήθεια, διότι κάτι τέτοιο θὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς μας. Νὰ ἀγαπήσουμε τὴν ἀλήθεια, γιὰ νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι μὲ τὸν Κύριο Ἰησοῦ καὶ νὰ ἔχουμε τὴν εὐλογία του καὶ τὴ βοήθειά του στὴ ζωή μας.