(Όρθρος Μεγάλης Πέμπτης)
Τη Μ. Τετάρτη εσπέρας οι Άγιοι Πατέρες, μας παρέδωσαν να εορτάζουμε τέσσερα τινά:
Τον Μυστικό Δείπνο,τον ιερό Νιπτήρα, την υπερφυά προσευχή και αυτήν την προδοσία του ᾽Ιούδα.
Eκτενές αφιέρωμα
Εἰς τὸν Μυστικον Δεῖπνον
Διπλοῦς ὁ Δεῖπνος· Πάσχα γὰρ νόμου φέρει,
Καὶ Πάσχα καινόν, Αἷμα. Σῶμα Δεσπότου.
Εἰς τὸν Ἱερὸν Νιπτήρα
Νίπτει Μαθητῶν ἑσπέρας Θεὸς πόδας,
Οὗ ποῦς πατῶν ἦν εἰς Ἐδὲμ δείλης πάλαι.
Εἰς τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχὴν
Προσεύχῃ· καὶ φόβητρα, θρόμβοι αἱμάτων,
Χριστέ, προσώπου, παραιτούμενος δῆθεν
Θάνατον, ἐχθρὸν ἐν τούτοις φενακίζων.
Εἰς τὴν Προδοσίαν
Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων λαοπλάνοι,
Ο Μυστικός Δείπνος (Λουκ. κβ’ 7-20)
Λίγες ώρες πριν απ’ τα φρικτά Του Πάθη ο Κύριός μας σκεπτόμενος πάντοτε με αγάπη για το πλάσμα Του, μας άφησε έναν πολυτιμότατο θησαυρό, ό,τι ιερότερο και αγιότερο έχουμε επί της γης. Οι στιγμές μοναδικές, ανεπανάληπτες, άγιες...
Ο Κύριός μας και οι μαθητές Του συγκεντρώνονται στο επάνω δώμα μιας ταπεινής οικίας στα Ιεροσόλυμα για να εορτάσουν το Πάσχα. Εκεί στο Υπερώον, μέσα σε μία κατανυκτική ατμόσφαιρα, με θεία μεγαλοπρέπεια και ιεροπρέπεια παραδίδει ο Κύριος στους μαθητές το ιερό Μυστήριο: «Λάβετε φάγετε∙ τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου... πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες∙ τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης» (Ματθ. κστ’ 26-28). Και το υπερώο γίνεται ουρανός. Ο Χριστός μας προσφέρει τον εαυτό του για τη σωτηρία του κόσμου και γίνεται τροφή πνευματική για τους πιστούς Του. Και οι μαθητές εκείνο το ιστορικό απόγευμα ο ένας κατόπιν του αλλού λαμβάνουν από τα πανάχραντα χέρια Του τον άγιο Άρτο και στη συνέχεια προσεγγίζουν τα χείλη στο ιερό ποτήριο για να κοινωνήσουν το Αίμα του Χριστού. Όλα αυτά περιλαμβάνονται στο σχέδιο της αγάπης του Θεού για τη σωτηρία μας. Εκείνος παρέδωσε στους μαθητές Του και δια μέσου αυτών σε όλους τους ανθρώπους που αργότερα θα πίστευαν στο όνομά Του, το αγιότατο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
1. Γιατί όμως είναι τόσο ιστορικό εκείνο το απόγευμα;
Ακριβώς διότι ο Κύριός μας παρέδωσε το Μέγα Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Και από τότε και στο εξής, επί τόσους αιώνες, όπου τελείται θεία Λειτουργία, σε κάθε ναό, παντού σε όλο τον κόσμο, αυτό το Μυστήριο τελούμε. Εξάλλου ο Ίδιος μας έδωσε εντολή: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν» (Λουκ. κβ’ 19), δηλαδή να το τελούν οι μαθητές Του ανά τους αιώνες και να ζούμε τον θάνατό Του, τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του. Και τώρα τελείται θυσία∙ θυσία μυστική! Δεν είναι μια συμβολική αναπαράσταση. Είναι πραγματική θυσία, αναίμακτη όμως αυτή τη φορά. Το πως γίνονται όλα αυτά, άγνωστο. Άλλωστε είναι Μυστήριο, τα προσεγγίζουμε όμως με την πίστη.
2. Πιο συγκεκριμένα πως τελείται το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας;
Και τότε και τώρα χρησιμοποιούνται ως βασικά στοιχεία του Μυστηρίου, ως είδη απαραίτητα για να τελεσθεί, ο άρτος και ο οίνος, τα οποία προσφέρονται από τους πιστούς. Πηγαίνουν το πρόσφορο και το κρασί, τα παίρνει ο ιερέας και κάνει την Προσκομιδή (προετοιμασία του Μυστηρίου) και αργότερα στη θεία Λειτουργία διαβάζοντας τις απαραίτητες ευχές στο σημείο όπου λέγεται: «τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν…», γίνεται ο λεγόμενος Καθαγιασμός. Στο ιερότατο τμήμα της «Αναφοράς», αφού ο ιερέας απαγγείλει τα λόγια που είπε ο Κύριος όταν παρέδιδε το Μυστήριο «Λάβετε φάγετε... Πίετε εξ αυτού πάντες...», στρέφεται προς τον Θεό Πατέρα και Τον παρακαλεί να στείλει το Πανάγιο Πνεύμα τη στιγμή εκείνη στην ιερή σύναξη των πιστών, για να μεταβάλει τον άρτο σε Σώμα και τον οίνο σε Αίμα του Κυρίου. Τι λέγει ακριβώς; «Καταπεμψον το Πνεύμά σου το Άγιον εφ’ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα. Και ποίησον τον μεν άρτον τούτον τίμιον σώμα του Χριστού σου. Το δε εν τω ποτηρίω τούτω τίμιον αίμα του Χριστού σου. Μεταβαλών τω Πνεύματί σου τω Αγίω». Και το θαύμα γίνεται! Εμείς συνεχίζουμε να βλέπουμε, άλλα και να γευόμαστε ψωμί και κρασί, στην πραγματικότητα όμως είναι το εσταυρωμένο και αναστημένο Σώμα του Χριστού και το τίμιον Αίμα Του που χύθηκε επί του Σταυρού. Είναι η σάρκα και το αίμα Του, όπως ο Ίδιος είχε πει.
3. Εμείς τι ωφέλειες παίρνουμε από το Μυστήριο αυτό που είναι «...το θαύμα των θαυμάτων και το μυστήριον των μυστηρίων», κατά τον Άγιο Νεκτάριο;
- Η πρώτη ωφέλεια όταν κοινωνούμε είναι ότι γινόμαστε ένα με τον Θεό μας. Ένα με τον Χριστό… «Σύσσωμοι και συναιμοι Χριστού και χριστοφόροι», όπως γράφει ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων. Κάποτε ένας νεοφώτιστος Χριστιανός, μεγάλης ηλικίας, μετά τη βάπτισή του κοινώνησε για πρώτη φορά στη ζωή του. Καθόταν κάπου ήσυχος και σκεπτόταν το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού προς τον ίδιο. Τον ρώτησαν πως νιώθει και εκείνος απάντησε: «Νιώθω ότι Κάποιος Άλλος είναι μέσα μου»! Ενίωθε την παρουσία του Χριστού στην καρδιά του. Ότι ήταν Ένα με τον Θεό μας!
- Επίσης όταν κοινωνούμε, τρεφόμαστε πνευματικά. Για να συντηρήσουμε τη βιολογική μας ύπαρξη, τρώμε υλικές τροφές. Για να ζήσουμε πνευματικά, πρέπει να τρώμε το Πανάγιο Σώμα και να πίνουμε το Τίμιον Αίμα Του. Η Θεία Κοινωνία μας μεταδίδει ζωή από τη ζωή Του. Είναι όπλο και εφόδιο ζωής αιωνίου, είναι φάρμακο αθανασίας.
- Μας δίνει δύναμη για να νικήσουμε την αμαρτία, τους πειρασμούς, τις αδυναμίες και τα ελαττώματά μας. Μας βοηθά να προοδεύσουμε στην πνευματική μας ζωή και να αποκτήσουμε τη χριστιανική αρετή...
- Μας παρέχει άφεση για τα αμαρτήματά μας τα ακούσια και άγνωστα∙ δεν αναιρεί βέβαια το Μυστήριο της Εξομολογήσεως, το οποίο και είναι απαραίτητο για να πλησιάζουμε καθαροί στα Άχραντα Μυστήρια.
- Μας ενώνει και μεταξύ μας. Ενωνόμαστε με τον Χριστό αλλά και με όλους τους πιστούς. Όπως από τους πολλούς κόκκους του σιταριού προέρχεται από την άλεση και ζύμωση ένας άρτος, έτσι και κατά τρόπο θαυμαστό γινόμαστε μυστηριωδώς οι πολλοί ένα με τον Χριστό και μεταξύ μας.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ
1. Κι εμείς σήμερα μπορούμε να παίρνουμε μέρος στο Μυστικό Δείπνο…
Όταν κοινωνούμε... Κάθε Κυριακή στους ναούς μας, όπου τελείται η θεία Λειτουργία γινόμαστε συνδαιτυμόνες στο χαρμόσυνο τραπέζι της Εκκλησίας. Γινόμαστε μικροί κατά χάριν θεοί – «θείας κοινωνοί φύσεως» -, κοινωνούμε όλο τον Χριστό, αν και δεχόμαστε έναν ελάχιστο «μαργαρίτην» ― όπως ονομάζεται κάθε μικρό τεμάχιο του θείου Σώματος με το θείον Αίμα. Και πλέον όλα μας τα μέλη είναι Σώμα Χριστού, και στις φλέβες μας ρέει το παντιμον Αίμα Εκείνου.
2. Πως όμως πρέπει να προετοιμαζόμαστε γι’ αυτή την ιερή ώρα; (...)
- Με εξομολόγηση και καθαρή καρδιά∙ με την άδεια του πνευματικού μας. Όχι να πάει κάποιος να κοινωνήσει και να φωλιάζουν στην καρδιά του ένα σωρό αδυναμίες, πάθη, αμαρτίες. Ούτε να έχουμε διαφορές με άλλους. Να ζητούμε συγγνώμη όταν με κάποιον είμαστε σε αντίθεση η έχουμε τσακωθεί. Ο ιερέας όταν βγαίνει από το Άγιο Βήμα και προσκαλεί τους πιστούς να μεταλάβουν των «αχράντων μυστηρίων», λέει ένα φοβερό λόγο: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Δηλαδή να προσέλθουν με φόβο Θεού, γιατί είναι φως και φωτιά η θεία Κοινωνία, πίστη γιατί είναι μέγα το μυστήριο, το Μυστήριο των Μυστηρίων, αλλά και με αγάπη διότι πρέπει να ποθείς, να αγαπάς τον Χριστό, να επιθυμείς την ένωση μαζί Του, και φυσικά με αγάπη προς όλους τους συνανθρώπους σου.
- Με προσευχή ακόμη πρέπει να προσέλθει κάποιος, με θέρμη στην ψυχή, όχι ψυχρά, τυπικά, για τη συνήθεια η επειδή του το είπαν οι γονείς του η επειδή πηγαίνουν και οι άλλοι ― κυρίως Μεγάλη Πέμπτη η Μέγα Σάββατο, που πολλοί πηγαίνουν μαζικά, δίχως δυστυχώς πολλές φορές να κατανοούν. Πολλοί επίσης χριστιανοί διαβάζουν ευχές και προσευχές από την ακολουθία της θείας Μεταλήψεως από το προηγούμενο βράδυ για να προετοιμάζονται για το μεγάλο προσωπικό τους γεγονός, την ένωση με τον Κύριο.
- Χρειάζεται και πρακτική προετοιμασία… Να είμαστε νωρίς στο σπίτι το σαββατόβραδο. Να μην καθυστερήσουμε, και την επόμενη ημέρα τυπικά, ίσως και ψυχρά, να πάμε να κοινωνήσουμε. Γιατί να χάσουμε πνευματικές δυνάμεις με την τηλεόραση, τις διασκεδάσεις, τις μουσικές η τις ατελείωτες συνομιλίες και τα αστεία, τα γέλια; Ας μη χάσουμε αυτό το μεγαλείο για πράγματα μικρά, περαστικά και ψεύτικα… Το Σάββατο το βράδυ ο Χριστός ας έχει την πρώτη θέση στην καρδιά μου! Ας διαβάσουμε κάτι σχετικό, ας προσευχηθούμε λίγο περισσότερο, ας σκεφθούμε: «Αύριο θα κοινωνήσω. Να προσέξω να μη χάσω τη μεγάλη αυτή πνευματική ευκαιρία. Και μετά η χαρά μου θα είναι απέραντη! Θα είμαι Ένα με τον Κύριό μου! Η καρδιά μου θα είναι ουρανός, Παράδεισος!».
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σε λίγες ημέρες θα εορτάσουμε την πιο λαμπρή γιορτή της Ορθοδοξίας μας: το Άγιο Πάσχα. Θα ζήσουμε τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας, τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του. Ας προετοιμαστούμε λοιπόν για να εορτάσουμε τις άγιες αυτές ημέρες και με την συμμετοχή μας στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Κι ας γνωρίζουμε ότι κάθε φορά που τελείται Θεία Λειτουργία, συμμετέχουμε στο συνεχές Μυστικό Δείπνο της Εκκλησίας μας. Ζούμε τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού μας.
Ο Ιερός Νηπτήρ (Ιωάν. ιγ’ 3-17)
- 3 εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι πάντα δέδωκεν αὐτῷ ὁ πατὴρ εἰς τὰς χεῖρας, καὶ ὅτι ἀπὸ Θεοῦ ἐξῆλθε καὶ πρὸς τὸν Θεὸν ὑπάγει, 4 ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησι τὰ ἱμάτια, καὶ λαβὼν λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν. 5 εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰς τὸν νιπτῆρα, καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένος. 6 ἔρχεται οὖν πρὸς Σίμωνα Πέτρον, καὶ λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος· Κύριε, σύ μου νίπτεις τοὺς πόδας; 7 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὃ ἐγὼ ποιῶ, σὺ οὐκ οἶδας ἄρτι, γνώσῃ δὲ μετὰ ταῦτα. 8 λέγει αὐτῷ Πέτρος· οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα. ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ’ ἐμοῦ. 9 λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτρος· Κύριε, μὴ τοὺς πόδας μου μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας καὶ τὴν κεφαλήν. 10 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὁ λελουμένος οὐ χρείαν ἔχει ἢ τοὺς πόδας νίψασθαι, ἀλλ’ ἔστι καθαρὸς ὅλος· καὶ ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ’ οὐχὶ πάντες. 11 ᾔδει γὰρ τὸν παραδιδόντα αὐτόν· διὰ τοῦτο εἶπεν· οὐχὶ πάντες καθαροί ἐστε.
- 12 ¨Οτε οὖν ἔνιψε τοὺς πόδας αὐτῶν καὶ ἔλαβε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, ἀναπεσὼν πάλιν εἶπεν αὐτοῖς· γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν; 13 ὑμεῖς φωνεῖτέ με, ὁ Διδάσκαλος καὶ ὁ Κύριος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ. 14 εἰ οὖν ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν τοὺς πόδας, ὁ Κύριος καὶ ὁ Διδάσκαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας. 15 ὑπόδειγμα γὰρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιῆτε· 16 ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ, οὐδὲ ἀπόστολος μείζων τοῦ πέμψαντος αὐτόν. 17 εἰ ταῦτα οἴδατε, μακάριοί ἐστε ἐὰν ποιῆτε αὐτά.
Με συναισθήματα πολλής συνοχής είχαν συγκεντρωθεί οι Μαθητές το βράδυ εκείνο της Μεγάλης Πέμπτης στο μεγάλο ανώγαιο της Ιερουσαλήμ. Από όσα ο Κύριος τους είχε επανειλημμένως προείπει, είχαν αντιληφθεί ότι κάποιο γεγονός μεγάλο και ιερό επρόκειτο να συμβεί.
Είχαν πλέον πάρει τις θέσεις τους στο τραπέζι, δεξιά και αριστερά από τον Κύριο. Δεν το είχαν όμως κάμει τούτο με την ησυχία και την τάξη που απαιτούσε η ιερότητα της ώρας.
Ανάρμοστος θόρυβος από κάποια φιλονικία είχε προηγηθεί. Αφορμή έδωσε, ίσως, το ποιος πρέπει να καταλάβει την πλέον τιμητική θέση κοντά στον Κύριο. Ποιος από όλους είναι ο πρώτος, ο ανώτερος;
Θα περίμεναν, ίσως, να δώσει τη λύση στο ζήτημά τους αυτό ο θείος Διδάσκαλος. Αλλ’ Εκείνος ξαφνικά σηκώνεται. Άφωνοι τον παρακολουθούν από τη θέση τους να βγάζει τα εξωτερικά ιμάτιά Του και να μένει μόνο με τον χιτώνα. Προχωρεί προς τον νιπτήρα. Ζώνεται στη μέση, σαν δουλική ποδιά, την πετσέτα. Ρίχνει μόνος νερό στη λεκάνη, την σηκώνει και έρχεται εκεί όπου ήταν αυτοί καθισμένοι και αρχίζει — ω! ασύλληπτο βάθος ταπεινώσεως! — να τους πλύνει τα πόδια.
Είναι τόσο υποβλητική η σοβαρότητα του Κυρίου, αλλά και τόση η έκπληξη και η εντροπή των Μαθητών, ώστε να αισθάνονται ότι δεν χωρεί αντίρρηση. Μόνο ο Πέτρος, ο πάντοτε αυθόρμητος, τολμά να εκφράσει την έκπληξή του.
— Κύριε, συ ο διδάσκαλος και Θεός μου θα μου πλύνεις τα πόδια;… Ποτέ δεν θα το δεχθώ αυτό…
Αναγκάζεται όμως γρήγορα να υποχωρήσει. Η απάντηση του Κυρίου είναι σαφής και κατηγορηματική:
— Εάν εγωιστικά επιμένεις να μη σε νίψω τότε δεν θα έχεις καμία θέση μαζί μου, ούτε θα συμμετάσχεις στη δόξα μου.
Και ο Πέτρος συντετριμμένος φωνάζει:
— Κύριε, εάν πρόκειται να πάθω αυτή την συμφορά, τότε πλύνε μου όχι μόνο τα πόδια, αλλά και τα χέρια μου και το κεφάλι μου…
Και έπλυνε ο Κύριος και των δώδεκα Μαθητών Του τα πόδια. Γέμισε και έχυσε τη λεκάνη μόνος δώδεκα φορές! Και δώδεκα φορές γονάτισε, σαν δούλος, εμπρός στον κάθε Μαθητή και έπλυνε και σπόγγισε τα πόδια όλων. Και αυτού του Ιούδα ακόμη, που γνώριζε ότι είχε αποφασίσει να Τον προδώσει!
Άραγε πόσο δυνατά να ήταν τα κεντήματα, που αισθάνθηκαν οι Μαθητές από τον άφωνο αυτό έλεγχο του Κυρίου, για τα πρωτεία και την φιλονικία που είχαν κάνει γι’ αυτά; Η ανάμνησή του έμεινε ζωηρή, ανεξάλειπτη. Τους εντυπώθηκε βαθιά. Διότι ο Κύριος δεν άφησε το γεγονός αυτό να περάσει έτσι απαρατήρητο. Έπρεπε τούτο να έχει βασική σημασία για τη ζωή των Μαθητών Του.
Μόλις λοιπόν τελείωσε το πλύσιμο των ποδιών των Μαθητών, φόρεσε πάλι ο Κύριος τα ιμάτιά Του, κάθισε στη θέση Του και είπε:
— Καταλαβαίνετε ποια σημασία έχει αυτό που έκανα για να σας διδάξω; Με φωνάζετε Κύριο και Διδάσκαλο και καλά κάνετε. Διότι είμαι και ο Διδάσκαλος και ο Κύριος, εάν λοιπόν έπλυνα τα πόδια σας εγώ, που είμαι ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, πολύ περισσότερο οφείλετε να κάνετε τούτο εσείς και να πλύνετε ο ένας τα πόδια του άλλου με αγάπη και ταπεινοφροσύνη και να έχετε την διάθεση να κάνετε την πλέον ταπεινωτική υπηρεσία χάριν των άλλων ανθρώπων.
«Ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν»
— Με αυτό που σας έκανα, συνέχισε ο Κύριος, σας έδειξα το τέλειο παράδειγμα, για να κάνετε κι εσείς το ίδιο. Να ταπεινώνεστε και να υπηρετείτε με αγάπη ο ένας τον άλλο… Εάν εγώ ο Κύριος ταπεινώθηκα από αγάπη τόσο πολύ και σας υπηρέτησα, πολύ περισσότερο οφείλετε να ταπεινώνεστε εσείς και να υπηρετείτε τους άλλους που δεν είναι δούλοι σας, αλλά αδελφοί σας και σύνδουλοί σας.
Εάν καταλαβαίνετε αυτά που σας είπα, θα είστε τρισευτυχισμένοι εάν τα εφαρμόζετε.
Συγκλονιστικό ήταν το παράδειγμα του Κυρίου για τους Μαθητές. Η ταπείνωσή Του τους επανέφερε στη θεία ατμόσφαιρα, Τους έκανε να αισθανθούν απέραντο σεβασμό προς τον ταπεινωθέντα Κύριο και τους προετοίμασε να παρακολουθήσουν με λατρευτική κατάνυξη την παράδοση του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας.
Τους βοήθησε να καταλάβουν ότι η νέα πνευματική κοινωνία, την οποία ήλθε ο Ιησούς να ιδρύσει στη Γη, είχε ως μοναδικό τίτλο μεγαλείου το να προσφέρει με αγάπη, με απλότητα και ταπεινοφροσύνη τις πλέον ταπεινές και όσο το δυνατόν περισσότερες υπηρεσίες στους άλλους.
Είναι τιμή από τον Θεό να υπηρετείς τον αδύνατο, τον μικρό, τον πονεμένο, εκείνο γενικά που έχει ανάγκη από σένα.
Είναι τιμή να σβήνεις την φωτιά που ανάβει η φιλονικία για τα πρωτεία και τους τίτλους και να προσθέτεις μία ωραία νότα στην αρμονία της χριστιανικής αγάπης. Της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Είναι τιμή σου να εφαρμόζεις την εντολή του Κυρίου: «καθώς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν καί ὑμεῖς ποιῆτε». Ας μιμούμαστε τον Θεό της αγάπης.
Η Υπερφυά Προσευχή του Κυρίου
"ἵνα πάντες ἓν ὦσι" (Ιωαν. 17:21)
Τότε, ο Κύριος αποσύρεται στο όρος των Ελαιών, όπου μόνος του προσεύχεται γονατιστός και ο ιδρώτας του σαν κόμβοι πηκτού αίματος, πέφτουν στη γη. Προσεύχεται στον Ουράνιο Πατέρα για την ενότητα των μαθητών Του. Δεν εύχεται να τους άρει από τον κόσμο, αλλά να τους διαφυλάξει από τον πονηρό και τα έργα του.
Είναι η περίφημη Αρχιερατική Προσευχή του Κυρίου.
1 Ταῦτα ἐλάλησεν ὁ ᾿Ιησοῦς, καὶ ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε, 2 καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. 3 αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας ᾿Ιησοῦν Χριστόν. 4 ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω· 5 καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί. 6 ᾿Εφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. 7 νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· 8 ὅτι τὰ ρήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. 9 ᾿Εγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι, 10 καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. 11 καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς. 12 ὅτε ἤμην μετ' αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ. 13 νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς. 14 ἐγὼ δέδωκα αὐτοῖς τὸν λόγον σου, καὶ ὁ κόσμος ἐμίσησεν αὐτούς, ὅτι οὐκ εἰσὶν ἐκ τοῦ κόσμου, καθὼς ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου. 15 οὐκ ἐρωτῶ ἵνα ἄρῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ κόσμου, ἀλλ' ἵνα τηρήσῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ πονηροῦ. 16 ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ εἰσί, καθὼς ἐγὼ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ εἰμί. 17 ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου· ὁ λόγος ὁ σὸς ἀλήθειά ἐστι. 18 καθὼς ἐμὲ ἀπέστειλας εἰς τὸν κόσμον, κἀγὼ ἀπέστειλα αὐτοὺς εἰς τὸν κόσμον. 19 καὶ ὑπὲρ αὐτῶν ἐγὼ ἁγιάζω ἐμαυτόν, ἵνα καὶ αὐτοὶ ὦσιν ἡγιασμένοι ἐν ἀληθείᾳ. 20 Οὐ περὶ τούτων δὲ ἐρωτῶ μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν πιστευσόντων διὰ τοῦ λόγου αὐτῶν εἰς ἐμέ, 21 ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι σύ με ἀπέστειλας. 22 καὶ ἐγὼ τὴν δόξαν ἣν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν, 23 ἐγὼ ἐν αὐτοῖς καὶ σὺ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσι τετελειωμένοι εἰς ἕν, καὶ ἵνα γινώσκῃ ὁ κόσμος ὅτι σύ με ἀπέστειλας καὶ ἠγάπησας αὐτοὺς καθὼς ἐμὲ ἠγάπησας. 24 πάτερ, οὓς δέδωκάς μοι, θέλω ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ' ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν δέδωκάς μοι, ὅτι ἠγάπησάς με πρὸ καταβολῆς κόσμου. 25 πάτερ δίκαιε, καὶ ὁ κόσμος σε οὐκ ἔγνω, ἐγὼ δέ σε ἔγνων, καὶ οὗτοι ἔγνωσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας· 26 καὶ ἐγνώρισα αὐτοῖς τὸ ὄνομά σου καὶ γνωρίσω, ἵνα ἡ ἀγάπη ἣν ἠγάπησάς με ἐν αὐτοῖς ᾖ, κἀγὼ ἐν αὐτοῖς.
Μετάφραση
1 Αυτά λάλησε ο Ιησούς και, αφού σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό, είπε: «Πατέρα, έχει έρθει η ώρα. Δόξασε τον Υιό σου, για να δοξάσει ο Υιός εσένα, 2 καθώς του έδωσες εξουσία σε κάθε σάρκα, ώστε σε όλους όσους του έχεις δώσει να δώσει σ’ αυτούς ζωή αιώνια. 3 Και αυτή είναι η αιώνια ζωή: το να γνωρίζουν εσένα, το μόνο αληθινό Θεό, και αυτόν που απέστειλες, τον Ιησού Χριστό. 4 Εγώ σε δόξασα πάνω στη γη, αφού τελείωσα το έργο που μου έχεις δώσει να κάνω. 5 Και τώρα δόξασέ με εσύ, Πατέρα, κοντά στον εαυτό σου με τη δόξα που είχα κοντά σου προτού να υπάρχει ο κόσμος. 6 Φανέρωσα το όνομά σου στους ανθρώπους που μου έδωσες από τον κόσμο. Δικοί σου ήταν και σ’ εμένα τους έδωσες και το λόγο σου τον έχουν τηρήσει. 7 Τώρα έχουν γνωρίσει ότι όλα όσα μου έχεις δώσει είναι από εσένα. 8 Γιατί τα λόγια που μου έδωσες τους τα έχω δώσει, και αυτοί τα έλαβαν και γνώρισαν αληθινά ότι εξήλθα από εσένα, και πίστεψαν ότι εσύ με απέστειλες. 9 Εγώ γι’ αυτούς παρακαλώ. Δεν παρακαλώ για τον κόσμο, αλλά γι’ αυτούς που μου έχεις δώσει, επειδή είναι δικοί σου. 10 Και όλα τα δικά μου είναι δικά σου και τα δικά σου δικά μου, και έχω δοξαστεί μέσω αυτών. 11 Και δεν είμαι πια στον κόσμο, ενώ αυτοί είναι στον κόσμο, κι εγώ έρχομαι προς εσένα. Πατέρα άγιε, τήρησέ τους στο όνομά σου που μου έχεις δώσει, για να είναι ένα καθώς εμείς. 12 Όταν ήμουν μαζί τους, εγώ τους τηρούσα στο όνομά σου αυτούς που μου έχεις δώσει, και τους φύλαξα, και κανείς από αυτούς δε χάθηκε παρά μόνο ο γιος της απώλειας, για να εκπληρωθεί η Γραφή. 13 Τώρα, όμως, προς εσένα έρχομαι, και αυτά τα λαλώ μέσα στον κόσμο, για να έχουν τη χαρά τη δική μου ολοκληρωμένη μέσα τους. 14 Εγώ τους έχω δώσει το λόγο σου, και ο κόσμος τούς μίσησε, γιατί δεν είναι από τον κόσμο καθώς εγώ δεν είμαι από τον κόσμο. 15 Δεν παρακαλώ να τους πάρεις από τον κόσμο, αλλά να τους φυλάξεις από τον Πονηρό. 16 Από τον κόσμο δεν είναι καθώς εγώ δεν είμαι από τον κόσμο. 17 Αγίασέ τους μέσω της αλήθειας. ο λόγος ο δικός σου είναι αλήθεια. 18 Καθώς εμένα απέστειλες στον κόσμο κι εγώ απέστειλα αυτούς στον κόσμο. 19 Και για χάρη τους εγώ αγιάζω τον εαυτό μου, για να είναι και αυτοί αγιασμένοι μέσα στην αλήθεια. 20 Και δεν παρακαλώ γι’ αυτούς μόνο, αλλά και για εκείνους που πιστεύουν μέσω του λόγου τους σ’ εμένα: 21 να είναι όλοι ένα, καθώς εσύ, Πατέρα, είσαι μέσα μου κι εγώ μέσα σου, έτσι και αυτοί να είναι ένα μέσα μας, για να πιστεύει ο κόσμος ότι εσύ με απέστειλες. 22 Κι εγώ τη δόξα που μου έχεις δώσει τους την έχω δώσει, για να είναι ένα καθώς εμείς είμαστε ένα. 23 Εγώ μέσα τους κι εσύ μέσα μου, για να είναι τελειοποιημένοι σε ένα, ώστε να καταλαβαίνει ο κόσμος ότι εσύ με απέστειλες και ότι τους αγάπησες καθώς εμένα αγάπησες. 24 Πατέρα, αυτοί που μου έχεις δώσει, θέλω όπου είμαι εγώ κι εκείνοι να είναι μαζί μου, για να βλέπουν τη δόξα τη δική μου που μου έχεις δώσει, γιατί με αγάπησες πριν από τη δημιουργία του κόσμου. 25 Πατέρα δίκαιε, αν και ο κόσμος δε σε γνώρισε, εγώ όμως σε γνώρισα, και αυτοί γνώρισαν ότι εσύ με απέστειλες. 26 Και γνώρισα σ’ αυτούς το όνομά σου και θα τους το γνωρίζω, για να είναι η αγάπη με την οποία με αγάπησες μέσα τους κι εγώ να είμαι μέσα τους».
Ἡ προδοσία τοῦ Ἰούδα
«Χαῖρε ραββί...» (Ματθ. κστ´ 49)
Αὐτὸν τὸν προκλητικὸ καὶ εἰρωνικὸ χαιρετισμὸ ἀπηύθυνε στὸν Ἰησοῦ ὁ Ἰούδας, τὴν νύκτα τῆς προδοσίας, παραδίδοντας Αὐτὸν στὰ ὄργανα τῆς τότε κατεστημένης θρησκευτικῆς καὶ πολιτικῆς ἡγεσίας τῶν Ἑβραίων.
Ταυτόχρονα, ἔδωσε καὶ τὸ «σύσσημον» (σημεῖο) τῆς ὕπουλης ἐνεργείας, τὸ φίλημα, γιὰ νὰ ἐπισφραγίσει τὴν ἐπαίσχυντη πράξη κατὰ τοῦ Διδασκάλου του.
Τὰ τῆς προδοσίας ἐπιμέρους γεγονότα διασῴζουν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελισταὶ καὶ εἶναι λίγο-πολὺ γνωστά.
Τὴ χρονικὴ ἐκείνη περίοδο οἱ Ἑβραῖοι προετοιμάζονταν γιὰ τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων, τὸ Πάσχα.
Ὁ Ἰησοῦς προτρέπει τοὺς μαθητὲς νὰ ἑτοιμάσουν τὸ Δεῖπνο. Ἐνῷ δὲ οἱ ἔνδεκα ἀσχολοῦνταν μὲ τὰ τοῦ Δείπνου, ὁ Ἰούδας «ἀπῆλθε» (πῆγε μόνος του) στοὺς ἀρχιερεῖς μὲ σκοπὸν νὰ τὸν παραδώσῃ: «Τί μοι θέλετε δοῦναι καὶ ἐγὼ παραδώσω αὐτόν; Οἱ δὲ ἔστησαν αὐτῷ τριάκοντα ἀργύρια». (Ματθ.κστ´ 15). Καί, σχολιάζει σχετικὰ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος· «...Πορευθεὶς οὐ μετακληθεὶς (προσκληθείς) ὑπὸ τῶν ἀρχιερέων, οὐκ ἀναγκασθείς, οὐδὲ βιασθεὶς ἀλλὰ αὐτὸς ἀφ᾿ ἑαυτοῦ καὶ οἴκοθεν ἔτεκεν τὸν δόλον καὶ τὴν γνώμην ἐξήγαγεν ταύτην, οὐδένα ἔχων σύμβουλον τῆς πονηρίας ταύτης» (Λόγος α´ εἰς τὴν προδοσίαν τοῦ Ἰούδα).
Στὴν συνέχεια παρατίθεται τὸ Δεῖπνον τῆς Εὐχαριστίας (Ὁ λεγόμενος Μυστικὸς Δεῖπνος), στὸν ὁποῖο μετέχουν ὁ Κύριος καὶ οἱ δώδεκα μαθητές. «Ἐσθιόντων αὐτῶν, γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, λέγει ὁ Ἰησοῦς: εἷς ἐξ ὑμῶν παραδώσει με» (Ματθ. κστ´ 21).
Ὁ λόγος προκαλεῖ ταραχὴ καὶ προβληματισμό. Οἱ μαθηταὶ διερωτῶνται μεταξὺ των: «Μήτι ἐγὼ εἰμὶ Κύριε;» καὶ ὁ Ἰησοῦς:«Ἐκεῖνος ἐστί, ᾧ (στὸν ὁποῖο) ἐγὼ βάψας τὸ ψωμίον καὶ ἐπιδώσω. Καὶ ἐμβάψας τὸ ψωμίον δίδωσιν Ἰούδα...».
Μετὰ ταῦτα ὁλοκληροῦται τὸ Δεῖπνο, ἀκολουθεῖ ἡ ἔξοδος καὶ ἡ προσευχὴ εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν καὶ ἡ ἀγωνία τῆς Γεθσημανῆ.
Ἐνῷ δὲ ὁ Ἰησοῦς ἦταν μὲ τοὺς ἕνδεκα μαθητές, παρουσιάζεται ὁ Ἰούδας καὶ «μετ᾿ αὐτοῦ ὄχλος πολὺς μετὰ μαχαιρῶν καὶ ξύλων....», ἔχοντας προδηλώσει στοὺς συνεργοὺς τὸν τρόπον τῆς προδοσίας καὶ παραδόσεως: «...Ὅν ἂν φιλήσω αὐτὸς ἐστί, κρατήσατε αὐτόν...». Πλησιάζει στὴν συνέχεια τὸν Ἰησοῦν καὶ λέγει: «Χαῖρε ραββὶ καὶ κατεφίλησεν αὐτόν...».
«...Καλεῖς διδάσκαλον, λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, μὴ ὢν μαθητής...τί σημεῖον τῆς προδοσίας ποιεῖς τῆς εἰρήνης τὸ σύμβολον, οἶδα τίς σου τοῦ δολεροῦ φιλήματος ὑπέδειξε τὴν ὁδόν· ὁ διάβολος τῆς περιπτύξεως ταύτης τὸν τρόπον ὑπέθετό σοι, σὺ δὲ κακῷ συμβούλῳ πεισθεὶς ἐκείνου τὸ βούλημα πληροῖς (ἐκτελεῖς)».
Καὶ ὁ Ἰησοῦς: «Ἑταῖρε, ἐφ᾿ ᾧ πάρει» (φίλε, πρᾶξε ὅ,τι ἔχεις σχεδιάσει). Σχολιάζοντας ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τὸν λόγον τοῦτον, παρατηρεῖ: «Πλήρωσον τὰς κακὰς συνθήκας, ἅς πρὸς τοὺς Φαρισαίους πεποίησαι· συντέλεσον τὸ γραμματεῖον τῆς πράξεως...κτῆσαι μετὰ τοῦ γλωσσοκόμου (ταμείου) καὶ τὸ τῆς ἀδικίας βαλάντιον, ὑποχώρησον τῷ λῃστῇ μέλλοντι διὰ τῆς ὁμολογίας λαμβάνειν τὴν τάξιν, ἥν σοι διὰ προδοσίας ἀπώλεσας» (Ὁμιλία γ´ εἰς τὴν προδοσίαν τοῦ Ἰούδα).
Ἀκολουθεῖ μετὰ ταῦτα ἡ σύλληψη καὶ ἡ προσαγωγὴ στοὺς ἀρχιερεῖς καὶ τὰ γνωστὰ γεγονότα τοῦ Πάθους.
Τὸ πρόβλημα τῆς προδοσίας καὶ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰούδα ἀπησχόλησε ἰδιαιτέρως τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς συγγραφεῖς. Ὅλοι προσπαθοῦν νὰ ἐξηγήσουν ποιὸ ἦταν τὸ κίνητρο τῆς πράξεώς του. Πολλὰ ἐγράφησαν καὶ εἰπώθησαν.
Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης σημειώνει στὸ Εὐαγγέλιὸ του ὅτι ὁ Ἰούδας, «κλέπτης ἦν» (Ἰωαν.ιβ´ 6). Τί σημαίνει ἡ παρατήρηση αὐτή; Μήπως ὁ Ἰούδας ἀφαιροῦσε χρήματα ἀπὸ τὸ ταμεῖο τῶν μαθητῶν;
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος δέχεται ὅτι ὁ Ἰούδας «ἠγάπησεν μᾶλλον τὸν χρυσὸν ἢ τὸν Χριστὸν καὶ γέγονε περὶ τοὺς μισθωσαμένους εὔνους τε καὶ πιστός». (Ὁμιλία γ´ εἰς τὴν προδοσίαν τοῦ Ἰούδα). Πυρώθηκε, συμπληρώνει, ἀπὸ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας «τὸ δεινὸν τοῦτο θηρίον καὶ κοινὸν τῆς οἰκουμένης ἐχθρόν» καὶ ἐνῷ καθημερινὰ «συνῆν ἐκείνῳ», συναναστρεφόταν δηλαδὴ τὸν Ἰησοῦ παρὰ τοῦ ὁποίου «ἐπαιδεύετο δι᾿ ἔργων, διὰ λόγων, μὴ χρυσίον ἔχειν καὶ ὅμως οὐκ ἐσωφρονίσθη».
Καὶ ὄχι μόνον τοῦτο, παρ᾿ ὅτι εἶδε τὸν Ἰησοῦν νὰ διαφεύγει πολλάκις τὴν σύλληψη καὶ νὰ ἔχει δώσει πολλὲς ἀποδείξεις τῆς θεότητος καὶ τῆς δυνάμεώς του, ὅμως δὲν ἀπομακρύνθηκε «ἀπὸ τὴν πονηρὰν ἐκείνην ἔννοιαν».
Ὁ Χριστός, συνεχίζει ὁ ἱερὸς Πατήρ, «προῄδει τὸ ἀδιόρθωτον τοῦ προδότου, ἀλλ᾿ οὐκ ἐπαύσατο νουθετῶν». Ἀκόμη, συγκατετέθη νὰ τὸν καλέσει στὸ Δεῖπνο καὶ «ἐν τῷ καιρῷ τῆς προδοσίας καὶ φιλῆσαι αὐτὸν κατεδέξατο». Ἀλλὰ κανένα ἀποτέλεσμα.
Ἀντιθέτως, ὁ Ἰούδας παρότι «συνὼν τῷ Χριστῷ καὶ σημεῖα ἐργασάμενος καὶ τοσαύτας ἀπολαύσας διδασκαλίας, ἐπειδὴ μὴ ἀπαλαγεὶς τοῦ νοσήματος εἰς τοσοῦτον κατηνέχθη βάραθρον». Καὶ ὄχι μόνο. Ἐγκαταλείπει τὸν Ἰησοῦ καὶ τοὺς ἔνδεκα συμμαθητὲς του καὶ μεταβαίνει στοὺς ἀρχιερεῖς μετὰ τῶν ὁποίων «συμβόλαια σατανικὰ ποιήσας καὶ ἀργυρίου συνθέμενος λαμβάνειν» μεθοδεύει τὴν παράδοση τοῦ Διδασκάλου του.
Βεβαίως ὁποιαδήποτε προσπάθεια δικαιολογήσεως τῆς πράξεως ἢ ἄλλοι λόγοι καὶ ἂν προβληθοῦν, δὲν δικαιώνουν τὸν δράστη, δεδομένου ὅτι ὁ Ἰησοῦς δὲν ἦταν ἀρχηγὸς μιᾶς συμμορίας, μιᾶς σέκτας θὰ λέγαμε, ἀλλὰ ὁ κατεξοχὴν διδάσκαλος τῆς ἀγάπης ποὺ διεκήρυττε τὴν ἀγάπην ἀκόμη καὶ πρὸς τοὺς ἐχθροὺς πρᾶγμα ἀσυνήθιστο καὶ ἀκατανόητο γιὰ τὴν ἐποχή Του, «ὃς διῆλθεν εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος πάντας» (Πράξεις Ἀποστόλων 10,38) καί, «ὃς ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ» (Α´ Πέτρου β´ 22).
Προδότες ὑπῆρχαν καὶ θὰ ὑπάρχουν πάντοτε σὲ ὅλες τὶς κοινωνίες καὶ κοινότητες τῶν ἀνθρώπων, σ᾿ ὅλες τὶς φυλὲς καὶ τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Κανεὶς ὅμως δὲν τοὺς ἀποδέχεται. Γνωστὴ εἶναι ἡ λαϊκὴ παροιμία «Τὴν προδοσίαν πολλοὶ ἡγάπησαν, τὸν προδότην οὐδείς».
Τραγικὴ ἦταν ἡ κατάληξη τοῦ Ἰούδα. Σὲ πολὺ λίγο χρόνο μετάνοιωσε γιὰ τὴν πράξη του, καί, πορευθεὶς στοὺς ἀρχιερεῖς, «ἀπέστρεψε τὰ τριάκοντα ἀργύρια λέγων, ἥμαρτον, παραδοὺς αἷμα ἀθῶον, οἱ δὲ εἶπον, τὶ πρὸς ἡμᾶς, σὺ ὄψει» (Ματθ. κζ´ 3,4).
Τραγικὸς ἐπίλογος μιᾶς μοιραίας πράξης ποὺ ἀποτελεῖ ἕνα κραυγαλέο παράδειγμα ἀποφυγῆς, γιὰ ἐκείνους ποὺ ρέπουν σὲ παρόμοιες βουλές, τῶν ὁποίων τὸ τέλος ἡ καταστροφὴ καὶ ὁ ἀνεπίστροφος δρόμος.
Μεγάλη Πέμπτη, τρέχουσα χρονολογία, δύο χιλιάδες ... Ὁ Ἰησοῦς προδομένος καὶ ταπεινωμένος στέκει μόνος μπροστὰ στὸ κριτήριο (δικαστήριο) τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Θρησκευτικῶν καὶ πολιτικῶν. Πῶς; Στὸ πρόσωπο τῶν ἀδικουμένων, τῶν σκλάβων, τῶν φυλακισμένων, τῶν ἐν πολέμοις ὄντων, τῶν ἀσθενῶν, τῶν ἐμπεριστάτων, τῶν ἀδυνάτων, τῶν πενήτων. Γι᾿ αὐτοὺς μία ἐλπὶς ὑπάρχει: Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ φιλανθρωπία τῶν ὀλίγων.