Κατά την σημερινή ευαγγελική περικοπή, ευλογημένοι μας Χριστιανοί, «..ανάμνησιν ποιούμεθα της από του παραδείσου της τρυφής εξορίας του Πρωτοπλάστου Αδάμ». Η δέ Αγία μας Εκκλησία όρισε να διαβάζεται η περικοπή η οποία μας διδάσκει για την νηστεία και για τον τρόπο που πρέπει να την εφαρμόζουμε, λίγο πρίν από την έναρξη της νηστείας της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής
Τρία σημεία, τοποθετεί μπροστά μας το σημερινό ευαγγέλιο.
Τρεις προτάσεις από την επί του Όρους Ομιλία του Χριστού, όπως μας την μεταφέρει ο ευαγγελιστής Ματθαίος. Και όπως θα δούμε, αυτές οι παράμετροι και οι πνευματικές προϋποθέσεις είναι πολύ σημαντικές, ώστε να αξιοποιήσουμε επωφελώς και εποικοδομητικά την περίοδο που προηγείται των εορτών του Πάθους και της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Το πρώτο είναι η αρχή της συγγνώμης: «εάν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα συγχωρεί και σάς ο Πατέρας σας ο επουράνιος. Αν πάλι δεν συγχωρείτε τους ανθρώπους, ούτε και ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας αμαρτήματα», μας λέει ο Κύριος.
Συχνά στη ζωή μας πέφτουμε σε σφάλματα, και έχουμε την ανάγκη, και ενίοτε την απαίτηση, να μας συγχωρήσουν οι συνάνθρωποί μας, και παράλληλα επιζητούμε και προσευχόμαστε για τη άφεση από τον Θεό. Προϋπόθεση όμως της συγγνώμης του Θεού αποτελεί η δική μας συμπεριφορά προς τους αδελφούς μας. Δεν μπορούμε να ζητάμε το έλεος του Θεού, κι εμείς να είμαστε ανάλγητοι και σκληροί απέναντι σε όσους έχουν κάνει κάποιο λάθος ή έχουν σφάλλει απέναντί μας. Δεν μπορούμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ως καλούς χριστιανούς, από τη στιγμή που δεν μπορούμε να συγχωρέσουμε έστω και έναν άνθρωπο. Γι αυτό και στην Κυριακή Προσευχή, στο “Πάτερ ημών...”, λέμε “και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”, δηλαδή συγχώρησέ μας Κύριε, όπως κι εμείς συγχωρούμε εκείνους που μας έχουν βλάψει. Επομένως, κριτήριο της συγγνώμης του Θεού είναι η δική μας στάση προς τους συνανθρώπους μας.
Το δεύτερο σημείο αφορά τα εξωτερικά στοιχεία του ανθρώπου που νηστεύει: “όταν νηστεύετε να μην το δείχνετε, όπως οι υποκριτές που κυκλοφορούν με σκυθρωπά πρόσωπα, για να φανούν ότι τάχα νηστεύουν. Αλλά να είστε περιποιημένοι και να μη δείχνετε ότι νηστεύετε, και ο Θεός που βλέπει τί γίνεται στα κρυφά, θα σας ανταμείψει στα φανερά”. Αποτελεί μεγάλη αρρώστια για κάθε εποχή η υποκρισία, η ωραιοποίηση του εξωτερικού μας προφίλ, και αυτό στηλιτεύει ο Χριστός. Η νηστεία δεν μπορεί να συνοδεύεται από αυτοπροβολή και υπερηφάνεια, διότι αποτελεί προσωπική άσκηση και θυσία προς τον Θεό, ο οποίος βλέπει τον κόπο μας, αφουγκράζεται τις προσευχές μας και ανταποκρίνεται με σωτήριο τρόπο στα δίκαια αιτήματά μας.
Η νηστεία απαιτεί σεμνότητα, όχι διαφήμιση, ούτε κατάκριση του πλησίον. Γι αυτό, για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα, όταν κατά την περίοδο της Σαρακοστής μας προσφέρουν κάτι, πριν ρωτήσουμε αυτό είναι νηστίσιμο ή όχι, ας αναλογιστούμε εάν η ερώτηση αυτή καλλιεργεί στην προκειμένη περίπτωση την αγάπη μεταξύ των εν Χριστώ αδελφών ή αποτελεί υπεροπτική δήλωση και επίδειξη ότι τάχα εμείς νηστεύουμε, ενώ οι άλλοι όχι. Άλλωστε, μέσα από τους βίους των Αγίων, κι ακόμα περισσότερο των ασκητών της ερήμου, γνωρίζουμε ποιά είναι η ορθή αντιμετώπιση ενός τέτοιου διλήμματος.
Το τρίτο σημείο αφορά τους θησαυρούς, τους επίγειους και τους επουράνιους. Ο Χριστός μάς αποτρέπει να συνάγουμε επίγειους θησαυρούς, που φθείρονται και αφανίζονται είτε από φυσικά αίτια είτε από τους κλέπτες. Αντίθετα, μάς προτρέπει να συγκεντρώνουμε πνευματικούς θησαυρούς, που παραμένουν ασύλητοι και αναλλοίωτοι. “Γιατί, όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί είναι και η καρδιά σας”, θα μας πει τελειώνοντας τη σημερινή περικοπή. Και όντως, έτσι είναι. Ακόμα και οι άνθρωποι που δεν θα τους χαρακτήριζε κανείς πλούσιους, όταν είναι επικεντρωμένοι στην απόκτηση των υλικών αγαθών και του επίγειου πλούτου, κάθε τους ενέργεια, κάθε τους πράξη την περιστρέφουν γύρω από αυτή την επιθυμία, το πώς δηλαδή θα αποκτήσουν όλο και περισσότερα αγαθά, και στην ουσία ξεχνούν όχι μόνο να ζήσουν την καθημερινότητά τους με ειρήνη και ευχαριστώντας τον δωρεοδότη Θεό, αλλά και ότι όσα και αν αποκτήσει ο άνθρωπος επί της γης, είναι εφήμερα και πρόσκαιρα, αφού τελικά στο ταξίδι μας προς την αιωνιότητα τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να πάρουμε μαζί μας. Αντίθετα, οι πνευματικοί θησαυροί, οι επουράνιοι, είναι εκείνοι που παραμένουν και πλουτίζουν ουσιαστικά τον άνθρωπο.
Αυτές οι τρεις αρχές, η συγχωρητικότητα, η απλότητα και η επιθυμία των επουράνιων αγαθών, ή αντίθετα, η έλλειψη σκληροκαρδίας, υποκρισίας και φιλαργυρίας, οφείλουν να συνοδεύουν την πορεία της ζωής μας, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που από αύριο ανοίγεται μπροστά μας. Μόνο τότε η νηστεία θα είναι ουσιαστική και καρποφόρα για την πνευματική μας ζωή, και δεν θα εξαντληθεί σε μια απλή αποχή από συγκεκριμένες τροφές, όταν δηλαδή φροντίζουμε να καλλιεργούμε μέσα μας.
Χριστιανοί μου,ο Άγιος Θεός μας χαρίζει πλούσια τα αγαθά Του. Ας προετοιμαστούμε και εμείς με την αποφυγή των όσων ορίζει απ΄αυτά η Εκκλησία,δια της νηστείας. Μόνο πού χρειάζεται προσοχή! Η νηστεία δέν είναι τύπος. Είναι ευλογημένος και αξιοσέβαστος εκκλησιαστικός θεσμός. Νηστεύετε,λοιπόν, « εν κρυπτώ» και ο Θεός που σας βλέπει «αποδώσοι σοι εν τω φανερώ ». Αμήν.
αρχιμ.Θεόφιλος Λεμοντζής