"ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ" (Λκ. 8, 5)
Ευαγγέλιο-Απόστολος, σχολιασμός
Ευαγγέλιο Κυριακής: Λουκ. η΄ 5-15
Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. ᾿Επηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη. ὁ δὲ εἶπεν· ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν. ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν. οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ρίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται. τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι. τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ. ταῦτα λέγων ἐφώνει· ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.
Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΑΣ
«Τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες... ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ»
Κατὰ τὴ σημερινὴ ἡμέρα, ἑορτὴ τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἔχει καθορισθεῖ ὡς εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἡ πολὺ γνωστὴ ἀλλὰ καὶ διδακτικὴ «Παραβολὴ τοῦ σπορέως». Ἡ παραβολὴ ὅπου ὁ Κύριος Ἰησοῦς παρομοιάζει τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ μὲ τὸ σπόρο. Σὰν τὸ σπόρο καὶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ σπείρεται πλουσιοπάροχα στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων.
Δὲν καρποφορεῖ ὅμως παντοῦ καὶ πάντα. Σύμφωνα μὲ τὴν παραβολή, μόνο ὁ σπόρος ὁ ὁποῖος ἔπεσε σὲ καλὴ γῆ καρποφόρησε.
Γι’ αὐτὴ τὴν καλὴ γῆ θὰ κάνουμε λόγο σήμερα. Γιὰ τὴν ψυχὴ δηλαδὴ τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος ἀκούει μὲ προσοχὴ καὶ συναίσθηση τὰ θεῖα λόγια καὶ ἀγωνίζεται νὰ τὰ ἐφαρμόσει στὴ ζωή του.
1. ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΧΗ
Εἶναι πάρα πολλὲς οἱ εὐκαιρίες μέσα ἀπὸ τὶς ὁποῖες ὁ Οὐράνιος Γεωργὸς ρίχνει τὸ σπόρο τοῦ θείου λόγου στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων. Πολλοὶ δὲν τὸν δέχονται. Ἄλλοι ὅμως ἀντίθετα ἀπολαμβάνουν πλούσιους καρπούς, διότι ἀκοῦν μὲ προσοχὴ καὶ ἱερὴ συναίσθηση τὰ θεῖα λόγια. Γι’ αὐτοὺς ὁ Κύριος εἶπε «οὗτοί εἰσιν οἵτινες... ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι». Ἡ λέξη «κατέχουσι» δηλώνει συνειδητὸ ἀκροατὴ ὁ ὁποῖος, ὅταν ἀκούει ἢ μελετᾶ τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ συναισθάνεται ὅτι πρόκειται γιὰ θεῖα καὶ ἱερὰ λόγια καὶ ἡ συναίσθηση αὐτὴ τοῦ προκαλεῖ δέος. «Τὴν ὥρα αὐτὴ μοῦ μιλάει ὁ Θεός!», σκέπτεται. Καὶ ἡ σκέψη αὐτὴ δημιουργεῖ μέσα του ἕνα κλίμα ἱεροπρέπειας καὶ σοβαρότητας.
Αὐτὴ ἡ συναίσθηση τὸν κάνει νὰ προσεύχεται πρὶν ἀκούσει ἢ μελετήσει τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ παρακαλεῖ τὸν Φωτοδότη Κύριο νὰ τὸν φωτίσει νὰ ἐννοήσει τὴ θεία διδασκαλία.
Ἡ ἴδια συναίσθηση τὸν παρακινεῖ κατὰ τὴν ὥρα τῆς θείας διδαχῆς νὰ ἐντείνει τὴν προσοχή του, γιὰ νὰ μὴ χάσει τίποτα ἀπὸ τὴν οὐράνια διδασκαλία. Ἀκολουθεῖ δηλαδὴ τὴ συμβουλὴ τῶν ἁγίων Πατέρων οἱ ὁποῖοι σημειώνουν: Ὅπως πλησιάζεις μὲ εὐλάβεια νὰ κοινωνήσεις τὰ Ἄχραντα Μυστήρια προσέχοντας νὰ μὴν ἐκπέσει κάποιος θεῖος μαργαρίτης, μὲ τὸν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο νὰ προσέχεις στὴν ἀκρόαση τοῦ θείου λόγου καὶ στὴ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὥστε νὰ μὴ σοῦ ξεφύγει κανένα ἀπὸ τὰ θεῖα νοήματά της.
2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΘΕΙΩΝ ΛΟΓΩΝ
Ὑπάρχει ὅμως κι ἕνα δεύτερο βασικὸ χαρακτηριστικὸ τῶν καλλιεργημένων καὶ δεκτικῶν ψυχῶν. Εἶναι ὁ καθημερινὸς ἀγώνας γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ θείου λόγου. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τότε μόνο καρποφορεῖ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγωνίζεται «ἐν ὑπομονῇ» νὰ τὸν ἐφαρμόζει στὴ ζωή του. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἅγιος ἀδελφόθεος Ἰάκωβος μᾶς προτρέπει: «Γίνεσθε ποιηταὶ λόγου καὶ μὴ μόνον ἀκροαταί» (Ἰακ. α΄ 22).
Εἶναι σημαντικὸ λοιπὸν μετὰ τὴ μελέτη ἢ τὴν ἀκρόαση τοῦ θείου λόγου νὰ προσπαθοῦμε νὰ ἐπαναφέρουμε στὴ μνήμη μας τί διαβάσαμε ἢ τί ἀκούσαμε καὶ νὰ σκεπτόμαστε πῶς αὐτὸ μποροῦμε νὰ τὸ ἐφαρμόσουμε στὴ ζωή μας. Ἔχουμε καὶ τώρα θέμα προσευχῆς. Ὅπως πρὶν ἀπὸ τὴ μελέτη ἢ τὴν ἀκρόαση τοῦ θείου λόγου προσευχόμαστε γιὰ νὰ φωτιστεῖ ὁ νοῦς μας καὶ νὰ ἐννοήσουμε τὸ βάθος τῶν θείων νοημάτων, ἔτσι καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὴν προσευχόμαστε στὸν Θεὸ νὰ ἐνισχύσει Ἐκεῖνος τὴ θέλησή μας στὸν ἀγώνα γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ θελήματός του.
Καὶ εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ ζητοῦμε τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, διότι ὑπάρχει τὸ ἐνδεχόμενο νὰ συναντήσουμε θλίψεις καὶ δοκιμασίες, δυσκολίες καὶ ἐμπόδια, τὰ ὁποῖα μπορεῖ νὰ μᾶς κλονίσουν, ἂν δὲν μᾶς ἐνισχύσει Ἐκεῖνος νὰ θέσουμε ὡς γερὴ βάση καὶ στήριγμά μας τὸ θέλημά του.
«Καλὴ γῆ». Ἔτσι μᾶς θέλει ὁ Οὐράνιος Γεωργός. Νὰ ἔχουμε ψυχὲς δεκτικὲς ποὺ θὰ ἀκοῦν μὲ προσοχὴ τὰ θεῖα λόγια καὶ θὰ προσπαθοῦν νὰ τὰ ἐφαρμόζουν στὴν καθημερινὴ ζωή. Ἂς Τὸν παρακαλέσουμε θερμὰ νὰ μᾶς χαρίσει καὶ κατὰ τὴ νέα ἱεραποστολικὴ χρονιὰ πλούσια τὴ σπορὰ τοῦ θείου λόγου καὶ ἀκόμη πλουσιότερη τὴν πνευματικὴ καρποφορία στὶς ψυχὲς ὅλων μας!
Απόστολος Κυριακής: Τίτ. γ΄ 8-15
Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω ᾿Αρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ ᾿Απολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. ᾿Ασπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. ῾Η χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
ΟΤΑΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΕΙ
1. Ἀναζήτηση λόγου οὐσιαστικοῦ
Κυριακὴ τοῦ Σπορέως σήμερα, ἡμέρα ποὺ συνηθίζεται νὰ σηματοδοτεῖ τὴν ἐπίσημη ἔναρξη τοῦ κηρυκτικοῦ καὶ ποιμαντικοῦ ἔργου γιὰ τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος καὶ ποὺ εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Κι εἶναι ἀλήθεια ταιριαστὴ ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ποὺ περιλαμβάνει τὰ θεοφώτιστα λόγια μὲ τὰ ὁποῖα ὁ ἀπόστολος Παῦλος κλείνει τὴν ἐπιστολή του πρὸς τὸν μαθητή του Τίτο, στὸν ὁποῖο εἶχε ἀναθέσει τὴ διαποίμανση τῆς Κρήτης.
Μὲ αὐτὰ ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν τονίζει πόσο σημαντικὸ εἶναι γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἀφ’ ἑνὸς μὲν νὰ προσφέρει ἀνόθευτο τὸν εὐαγγελικὸ λόγο, ἀφ’ ἑτέρου δέ, νὰ τὸν μετουσιώνει σὲ πράξη καὶ ζωὴ ἀγάπης καὶ προσφορᾶς. Ἂς δοῦμε ὅμως τί ἀκριβῶς γράφει ὁ ἅγιος Ἀπόστολος στὸ γνήσιο πνευματικό του τέκνο καὶ ἐκλεκτὸ συνεργάτη:
─Παιδί μου Τίτε, ὅ,τι σοῦ ἔγραψα γιὰ τὴν ἀναγέννηση τῶν πιστῶν, τὴ σωτηρία καὶ τὴν κληρονομία τῆς αἰωνίου ζωῆς, εἶναι λόγος ἀξιόπιστος καὶ ἀληθινός. Θέλω λοιπὸν νὰ ὁμιλεῖς γι̕ αὐτὰ μὲ βεβαιότητα, ὥστε, ὅσοι ἔχουν πιστεύσει στὸ Θεὸ καὶ ἐγκολπώνονται τὶς ἀλήθειες αὐτές, νὰ πρωτοστατοῦν στὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα ἔργα.
Ἀντίθετα, φρόντιζε νὰ ἀποφεύγεις τὶς ἀνόητες καὶ φλύαρες συζητήσεις, τὶς φιλονικίες καὶ διαμάχες γιὰ ζητήματα γενεαλογίας ἢ ἰουδαϊκῶν παραδόσεων· «εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι». Ὅλα αὐτὰ εἶναι μάταια καὶ ἀνώφελα.
Πρόσεξε καὶ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δημιουργοῦν σχίσματα καὶ διαιρέσεις μέσα στὴν Ἐκκλησία. «Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ»· καὶ μία καὶ δύο φορὲς ὀφείλεις νὰ ἐπισημάνεις στὸν αἱρετικὸ τὴ ζημιὰ ποὺ προκαλεῖ· ἂν ὅμως ἐμμένει στὴν πλάνη του, παράτησέ τον. Νὰ ξέρεις ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἔχει πλέον διαστραφεῖ καὶ εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὴν καταδίκη ποὺ ἐπισύρει στὸν ἑαυτό του.
Βλέπουμε ὅτι μὲ συναίσθηση εὐθύνης ὁ ἅγιος Ἀπόστολος ἐπισημαίνει διάφορες παρεκκλίσεις καὶ νοσηρὲς καταστάσεις ποὺ ἐπηρεάζουν ἀκόμη καὶ τοὺς πιστοὺς καὶ θέτουν σὲ κίνδυνο τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα. Ἐκεῖνο ποὺ θὰ τονίσουμε ἰδιαίτερα ἐδῶ εἶναι ἡ ἀποστροφὴ τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου πρὸς αὐτοὺς ποὺ συνήθιζαν νὰ συζητοῦν γιὰ ἀνούσιες ἰουδαϊκὲς παραδόσεις ἢ νὰ ὑποστηρίζουν διάφορες φιλοσοφικὲς ἢ θεολογικὲς θεωρίες περιφρονώντας τὸν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου.
Δυστυχῶς τέτοια νοσηρὰ φαινόμενα δὲν λείπουν ἀκόμη καὶ σήμερα. Ὑπάρχουν Χριστιανοὶ ποὺ δείχνουν ἀπρόθυμοι νὰ μελετήσουν τὸ Εὐαγγέλιο ἢ κάποιο πνευματικὸ βιβλίο, εἶναι ὅμως πρῶτοι στὸ νὰ μαθαίνουν καὶ νὰ διαδίδουν θεωρίες περίεργες, «προφητεῖες» καὶ ὁράματα ἀμφιβόλου προελεύσεως. Βέβαια οἱ συζητήσεις γιὰ ὅλα αὐτὰ ἑλκύουν τὴν προσοχὴ καὶ κεντρίζουν τὴν περιέργεια. Στὴν πραγματικότητα ὅμως «εἰσὶν ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι». Ἂς μὴν ἐξαντλούμαστε λοιπὸν σὲ τέτοια ζητήματα ποὺ δὲν ὠφελοῦν. Ἐκεῖνο ποὺ ἔχουμε ἀνάγκη εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ Εὐαγγέλιο ὅπως τὸ διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας καὶ τὸ ὁποῖο κρύβει δύναμη ἀναγεννητικὴ ποὺ συγκλονίζει τὴν ψυχή, παρακινεῖ σὲ μετάνοια καὶ φωτίζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ νὰ βαδίζει στὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας.
Καὶ φυσικά, ὁ γνήσιος εὐαγγελικὸς λόγος δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ συνδυάζεται καὶ μὲ ἔργα ἀνάλογα. Αὐτὸ ἀκριβῶς δείχνουν καὶ οἱ ἐπανειλημμένες προτροπὲς τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου στὸ μαθητή του Τίτο γιὰ ποικίλες ἐκδηλώσεις ἀγάπης. Τοῦ γράφει:
2. Σημεῖο καρποφορίας
–Ὅταν σοῦ στείλω τὸν Ἀρτεμᾶ ἢ τὸν Τυχικό, φρόντισε γρήγορα νὰ ἔλθεις στὴ Νικόπολη, διότι ἐκεῖ ἀποφάσισα νὰ περάσω τὸν χειμώνα.
Νὰ κατευοδώσεις μὲ ἀγάπη τὸν Ζηνᾶ, τὸ νομοδιδάσκαλο, καὶ τὸν Ἀπολλώ, ἀφοῦ πρῶτα φροντίσεις καλὰ γιὰ νὰ μὴν τοὺς λείπει τίποτε στὸ ταξίδι τους.
Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἂς παίρνουν μάθημα καὶ ὅλοι οἱ δικοί μας, οἱ Χριστιανοί, «καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι». Νὰ πρωτοστατοῦν στὰ καλὰ ἔργα καὶ νὰ συντρέχουν τοὺς ἀδελφοὺς στὶς ἀπαραίτητες ὑλικές τους ἀνάγκες, γιὰ νὰ μὴ στεροῦνται ἀπὸ πνευματικοὺς καρπούς.
Σὲ χαιρετοῦν ἐγκάρδια ὅλοι ὅσοι εἶναι μαζί μου. Χαιρέτησε ὅσους μᾶς ἀγαποῦν, ἐπειδὴ ἔχουν κοινὴ πίστη μὲ μᾶς. Σᾶς εὔχομαι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι μὲ ὅλους σας. Ἀμήν.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ τελειώνει ἡ ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς τὸν Τίτο. Κι ὅπως βλέπουμε, τὸ ἐπιστέγασμα τῆς ἐπιστολῆς εἶναι ἕνα ξεχείλισμα ἀγάπης τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου, ὁ ὁποῖος δείχνει ἰδιαίτερη φροντίδα καὶ ἐνδιαφέρον γιὰ κάθε συνεργάτη του προσωπικὰ ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν πορεία κάθε ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, γενικότερα.
Ἀξίζει ὅμως νὰ ὑπογραμμίσουμε ἐπιπλέον ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος δὲν συνιστᾶ στὸ μαθητή του κάποιες τυπικὲς φιλοφρονήσεις ἀλλὰ ἐκδηλώσεις εἰλικρινοῦς ἀγάπης, ὡς ἀπόδειξη ὅτι ἡ πνευματική του ζωὴ δὲν μένει ἄκαρπη.
Ἂς μάθουμε λοιπὸν κι ἐμεῖς νὰ εἴμαστε πρόθυμοι στὰ ἔργα διακονίας καὶ ἐθελοντικῆς προσφορᾶς ποὺ ἀναπτύσσονται μέσα στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε ἡ πνευματική μας ζωὴ νὰ μὴ μένει ἄκαρπη θεωρία, ἀλλὰ πράξη καὶ βίωμα ἀγάπης, ποὺ συγκινεῖ, διδάσκει καὶ οἰκοδομεῖ τὶς ψυχὲς τῶν Χριστιανῶν.